Trong khi đó, một
lời nói thiếu sự
suy nghĩ, tứ mã khó đuổi, gây
tổn thương cho người, cho mình, vận thế ắt sẽ ngày càng xấu. Những lời không
hay tốt nhất
đừng nên nói ra, đó chính là sự
tu dưỡng mà chúng ta cần phải có.
10 kiểu nói dưới đây, phàm là
người thông minh, họ sẽ không bao giờ phạm phải. Đó cũng là cách mỗi người tự tu dưỡng khẩu đức cho
chính mình.
1. Đa ngôn (nhiều lời)
Bệnh từ miệng mà vào,
họa từ miệng mà ra, vì thế không nên nói quá nhiều, đa ngôn tất thất (
nói nhiều ắt sẽ có sai sót).
Trong cuốn "Mặc Tử" có ghi chép rằng,
học trò của Mặc Tử từng hỏi ông: "Nói nhiều có lợi không?"
Mặc Tử trà lời: "Ếch nhái kêu suốt ngày đêu, kêu nhiều đến mức mỏi miệng nhưng nào có ai nghe chúng kêu. Sáng sớm nay nhìn thấy một
con gà trống,
mặt trời vừa ló rạng nó liền cất tiếng gáy, cả thiên hạ
chấn động, người người lục đục trở dậy.
Vậy kêu nhiều, nói nhiều có gì tốt
đẹp? Chỉ vào những lúc hợp lý nhất, ta cất tiếng nói, như vậy lời nói mới có tác dụng mà thôi."
Ví dụ mà Mặc Tử đưa ra đã nhắc nhở chúng ta rằng, trong
cuộc sống thực không nên nói nhiều. Những người biết
nói chuyện, những người thông mình sẽ chỉ nói những lời thích hợp trong những lúc
phù hợp!
2. Khinh ngôn (nói năng khinh suất)
Lời nói một khi được nói ra, tuyệt đối không nên khinh suất, thiếu
thận trọng. Nếu nói ra mà phải đính chính, sửa lại, thà rằng không nói còn hơn! Những người nói năng khinh suất luôn phải đối mặt với sự
chỉ trích và
xấu hổ.
Không nên dễ dãi
hứa hẹn với người khác, bởi một khi không làm được,
bạn sẽ trở thành người thất
tín,
bội tín.
3. Cuồng ngôn
Làm người, nên
nhận thức và phân biệt được khinh – trọng trong từng tình huống hoàn cảnh. Một khi đã nói ra những lời cuồng ngôn, thiếu suy nghĩ, bạn ắt sẽ phải
hối hận về sau.
Thứ mà
con người có thể thể hiện trước mặt người khác nhiều nhất chính là ngôn từ và
hành động, đặc biệt là ngôn từ. Thế nên, khi nói năng, cuồng ngôn là
điều tối kỵ.
Cuồng ngôn sẽ gây ra sự
khó chịu cho đối phương, gây ra thù
hận... và dễ rước họa vào người.
4. Trực ngôn
Những lời nói quá
thẳng thắn trong nhiều hợp cũng gây rắc rối. Thế nên, thay vì nói thẳng, hãy tìm một cách nói mềm mại hơn, những lời nói lạnh như băng, hãy cho thêm chút nhiệt...
Hãy để ý đến lòng
tự tôn của đối phương, chúng ta sẽ biết nên nói thế nào cho vừa lòng nhau.
5. Tận ngôn
Nói năng cần phải hàm xúc và phải để lại một đường lui cho đối phương. Những người
sống biết người biết ta sẽ không bao giờ nói lời tận ngôn, thay vào đó họ sẽ để lại cho người khác vài "lối thoát", lưu lại chút khẩu đức cho bản thân.
Ngay cả khi trách người cũng không nên khắt khe đến mức không để cho họ một đường
lùi, dành cho họ một lối thoát, lòng
bao dung của mình sẽ được mở rộng.
6. Lậu ngôn (tiết lộ chuyện cơ mật)
"Sự dĩ mật thành, ngữ dĩ lậu bại"
câu nói này ý chỉ một việc thành hay bại, một phần là
do khả năng giữ
bí mật của người trong cuộc. Đối với những việc cơ mật có liên quan đến một
cá nhân hay tổ chức, tuyệt đối đừng để lọt ra ngoài.
Lậu ngôn là
vấn đề về
nhân phẩm và
hậu quả của nó thậm chí có thể nghiêm trọng đến mức khó lường. Khi sự việc chưa được xác định rõ ràng, tốt nhất không nói những lời khẳng định để tránh những ảnh hưởng xấu.
7. Ác ngôn
Cổ ngữ nói "đao
sang dị một, ác ngữ nan tiêu", ý chỉ
vết thương do đao kiếm gây ra có thể sẽ mai một phôi pha nhưng những lời ác ý thì mãi găm sâu trong
lòng người khác, chẳng thể nào gạt bỏ,
lãng quên một cách dễ dàng.
Những tổn thương trong
tâm lý do cái gọi là ác ngôn gây ra luôn luôn đau hơn cả những vết thương trên thể xác.
8. Căng ngôn
9. Sàm ngôn
Sàm ngôn chỉ những lời
nói xấu sau lưng người khác. Người hay nói những lời sàm ngôn phần lớn đều là những kẻ
tiểu nhân.
Nhà triết học thời Đông Hán – Vương Sung từng nói: "Sàm ngôn thương thiện", ý chỉ những lời nói xấu sau lưng sẽ
vùi dập những điều
lương thiện, tốt đẹp.
Một người có khẩu đức tuyệt đối không nói xấu người khác, bởi hậu
quả của việc này thậm chí có thể nghiêm trọng đến mức khiến cho thiên hạ
không thể thái
bình.
10. Nộ ngôn
Nộ ngôn là những lời nói được thốt ra lúc
nóng nảy,
mất lý trí. Những lời nói này khi nói ra sẽ làm tổn thương người khác rất nhiều.
Nói không nghĩ, bị
cảm xúc lấn át lý
trí dẫn đến những lời nói tức tối,
giận dữ không chỉ khiến người khác khó chịu mà bản thân người nói ra câu đó cũng khó có thể
vui vẻ.
Thế nên khi
giận dữ, hãy lấy một tờ
giấy trắng và một cây bút, nghĩ gì,
quyết định gì... hãy viết ra. Sau một vài ngày, hãy xem lại "
sản phẩm" lúc trước, nếu vẫn duy trì suy nghĩ cũ, vậy thì hãy
làm theo.
Còn nếu cảm thấy đó chỉ là cách nghĩ lúc giận, hãy đem tờ giấy đó đi đốt để cuộc sống
nhẹ nhàng hơn.