Cổ nhân giảng: “
Lùi một bước biển rộng trời cao!”, đây không phải là lời sáo rỗng dùng để
an ủi những người bị thất ý, cũng không phải là điều mà các ẩn sĩ
ôm giữ trong lòng để
được nhẹ nhõm bản thân. Mà nó là một loại
cảnh giới, một loại
trí tuệ vượt xa cảnh giới của người
bình thường.
Lùi một bước, không hề
mất đi thứ gì, trái lại còn tích lũy thêm, làm phong phú thêm
cho sinh mệnh bản thân, gia tăng
trí tuệ cho sinh
mệnh.
Vào triều đại
nhà Thanh những năm vua Khang Hy tại vị, có một vị
đại học sĩ (một chức quan cao cấp thời bấy giờ) tên là Trương Anh rất công minh và
hiểu biết.
Một ngày nọ, Trương Anh nhận được lá thư ở quê nhà gửi đến. Trong thư kể rằng gia đình hiện đang vì
ba thước đất làm tường mà phát sinh tranh chấp với gia đình
hàng xóm. Sự việc kéo dài trong
thời gian lâu mà vẫn chưa giải quyết được nên muốn ông sử dụng chức
quyền để giải quyết mối tranh chấp này…
Vừa
đọc đến đó, Trương Anh đã phá lên
cười, rồi dùng bút viết một phong thư gửi về quê nhà. Trong bức thư, ông ghi hai câu thơ:
“Thiên lý
tu thư chích vi tường, nhượng tha tam xích hựu hà phương?
Vạn lý trường thành kim
do tại, bất
kiến đương niên Tần Thủy Hoàng”.
Ý rằng: Từ ngàn dặm gửi thư về chỉ vì một bức tường,
nhường họ ba thước có sao đâu? Vạn Lý Trường Thành còn ở đó mà Tần Thủy Hoàng nay đâu còn.
Người nhà sau khi tiếp nhận lá thư, hiểu được ý mà ông muốn nhắn nhủ nên đã
chủ động nhường cho hàng xóm ba thước đất. Không ngờ, người hàng xóm thấy vậy cũng chủ động nhường ra ba thước đất. Cuối cùng hai bên gia đình đều xây tường lùi vào ba thước và ngõ hẻm đó rộng thành sáu thước.
Nội hàm của “lùi một bước” thật vô cùng phong phú. Ở
mâu thuẫn trước mặt, lùi một bước
có thể tránh cho mâu thuẫn trở nên gay gắt, còn có thể khiến bản thân
tỉnh táo, tĩnh lại, từ đó mà thấy rõ được ngọn nguồn của sự tình, khiến sự tình được hóa giải.
Khi
đối diện với
lợi ích trước mặt, lùi một bước thì có thể bước ra khỏi sự tranh đoạt, có thể bồi dưỡng
đức hạnh nhân
nghĩa của bản thân, cuối cùng không phải chịu
tổn thất gì.
Trong cõi hồng trần ồn ã này, nếu chúng ta thời thời khắc khắc
ghi nhớ “lùi một bước” thì hoàn cảnh khi xảy ra mâu thuẫn sẽ cải biến thành một trạng thái khác, một
thế giới khác. Tranh tranh đấu đấu,
cố chấp không
buông tay, suy cho cùng cũng có được gì đâu?
Danh lợi,
chết không mang theo được, chỉ có
nghiệp lực là mang theo bên thân mà thôi.
Kỳ thực, “lùi” và “tiến” có thể viên dung,
hỗ trợ lẫn nhau, giống như âm và dương, cương và nhu, động và tĩnh, trên và dưới, thành và bại. Chỉ có âm thì không sinh ra được, chỉ có dương thì không lớn lên được,
cao ngạo thì sẽ có
hối hận, chỉ biết tiến mà không biết lùi thì cuối cùng sẽ dẫn đến suy sụp, thương vong.
Lùi một bước, nhìn xem
tâm của mình
vì sao mà bị kích động? Lùi một bước, nhìn xem
con đường đời của mình là đang hướng lên
hay thụt lùi xuống? Lùi một bước,
suy ngẫm xem, rốt cuộc bản thân mình là
sống vì điều gì?
Người xưa nói: “Sở dĩ không biết rõ chân núi là vì bản thân đang đứng ở trên núi”, “Người trong cuộc mê, người bên ngoài rõ ràng
minh bạch”. Lùi một bước là khiến bản thân mình đi ra khỏi núi, đứng ở ngoài cuộc, như thế mới có thể thấy rõ chân núi,
lý trí hiểu rõ được sự tình mà làm thành được
sự nghiệp,
thấu hiểu được
nhân sinh.