So sánh giữa tôi và họ, rõ ràng là tôi hơn hẳn. Tôi nhiều
từ vựng hơn, nhiều ngữ pháp hơn, được
luyện nghe nhiều hơn trong những bối cảnh
phức tạp hơn. Nhưng điều đó không khỏa lấp được sự thực là tôi không giao tiếp tốt hơn các em bán báo. Và tôi nói điều đó một cách
chân thành.
Lý
do thì có nhiều, nhưng một trong số đó là
thái độ (attitude) trong giao tiếp. Ở
trường học, tôi được dạy phải viết chuẩn, nói chuẩn. Thế nên khi ra ngoài, chỉ cần nghe người bản xứ nói là tôi đã sởn hết cả da
gà. Tôi
sợ! Tôi sợ vì sự
khác biệt quá lớn trong cách nói của họ với mình. Họ luyến láy, lên xuống, nhấn nhá nối âm cứ như đang hát vậy. Tôi
cố gắng “hát” giống họ, nhưng càng cố càng
tự ti, nên lâu dần thấy nản, gặp Tây là... lảng.
Những đứa trẻ bán báo, đánh giày thì khác. Với vốn tiếng Anh rất
cơ bản, các em lại giao tiếp vô cùng
hiệu quả. Lý do là
mục tiêu của các em không phải để khoe một thứ tiếng Anh
hoàn hảo, mà là để đánh được một đôi giày, bán được một tờ báo. Vì thế, các em cứ thấy "Tây" là đến mời chào, giới thiệu
sản phẩm. Lâu dần, tiếng Anh cải thiện nhiều, nghe hiểu cơ bản đều ổn, giao tiếp tốt.
Có người đã so sánh rất
hay hai cách tiếp cận tiếng Anh. Thứ nhất là học kiểu hàn lâm, giống như học piano.
Học trò rất sợ mắc lỗi, và họ thấy
con đường để đạt chuẩn của mình xa vời vợi. Cách tiếp cận thứ hai giống như chơi
game, không quan trọng người chơi mắc bao nhiêu lỗi, mục tiêu quan trọng nhất là qua bài.
Sự thực thì
giao tiếp tiếng Anh giống với
chơi game hơn là học đàn. Điểm quan trọng nhất là
bạn diễn đạt được
ý tưởng của mình: “I student, you teacher. I
learn you”. Sẽ không có
vấn đề quá lớn khi bạn viết “environment” thành “envirnmt”, miễn người
đọc vẫn hiểu được ý của bạn. Và tốt nhất, người học tiếng Anh nên có
tinh thần của một game thủ hơn là một người học piano.
Đó là lý do khi dạy giao tiếp, một mặt tôi vẫn chỉ ra lỗi của học viên để họ cải thiện, mặt khác luôn nhắc nhở họ không cần quá chú ý vào những lỗi đó để
tập trung vào việc nghe và hiểu trong giao tiếp.