Nghe bà nói vậy, bác tôi đang làm
nhà muốn lấy
hòn đá đó làm tường, nhưng
khổ nỗi nó chẳng ra hình thù gì, không bằng phẳng cũng không góc cạnh, dùng búa đục đẽo thì tốn sức quá, thành ra hòn đá vẫn nằm chỗ cũ. Ngay cả bác thợ đá đến làm
cho gia đình cái cối đá, bà tôi bảo ông ấy lấy quách hòn đá đi, ông ấy cũng ngắm nghía rồi lắc đầu.
Không ai đoái hoài, hòn đá xù xì vẫn nằm trơ ra đó. Nằm phơi nắng mưa lặng lẽ, bóng râm cũng không che
được nó, hoa cũng không mọc được trên mình nó. Chỉ có cỏ
dại và dây leo bao phủ lên nó. Bọn
trẻ chúng tôi
ghét nó tợn, đã cùng hè nhau vần đó đi nhưng không sao
xê dịch được. Chỉ còn biết bực mình, mắng mỏ nó và cứ để hòn đá xù xì
xấu xí nằm
chết dí ở đó.
Ai cũng chê hòn đá
vô dụng và xấu xí đến mức
không thể xấu xí hơn được nữa. Chỉ duy nhất có nhà thiên văn tình cờ đi qua nhìn thấy nó thì lập tức bị nó
cuốn hút. Ông dừng lại tìm tòi điều gì đó rồi sau đó có một tốp người kéo đến khám
khám phá phá, sau đó
kết luận đó là hòn đá rơi từ
vũ trụ xuống đã vài
ba trăm năm.
Nghe vậy, bọn trẻ chúng tôi tròn mắt ngạc nhiên. Hòn đá vừa xấu xí vừa lì lợm tai quái này hóa ra từ trời cao rơi xuống. Và theo như nhà thiên văn thì nó từng đã vá trời, từng tỏa nhiệt và
tỏa sáng cho bầu trời và dĩ nhiên là cả mặt đất. Tổ tiên chúng ta có lẽ đã nhìn thấy nó và nó đã từng đem lại
ánh sáng cho tổ tiên ta. Bà tôi thì bảo: “Chẳng thể nào nhận ra được, hòn đá thật không
bình thường, ngay cả xây tường cũng không xây được, bậc lên xuống cũng chẳng thể lát được!”. Nhà thiên văn
cười cười đáp lời bà: “Nó xấu xí quá mà!”. Bà lại hưởng ứng: “Phải, nó xấu xí đến mức không thể xấu xí hơn!”. Nhà thiên văn lại nói: “Nhưng đó chính là cái
đẹp của nó. Nó đã lấy xấu
làm đẹp!”. Bà tôi lấy làm ngạc nhiên: “Lấy xấu mà làm đẹp ư?”. Nhà thiên văn chậm rãi nói: “Đúng, với hòn đá này, xấu đến tận cùng chính là đẹp đến tận cùng. Chính vì thế nó không phải là thứ để xây tường
hay lát bậc lên xuống, cũng không thể chạm trổ hay để giặt quần áo. Nó không phải là thứ để làm trò ấy, cho nên thường bị người đời dè bỉu
chê bai”.
Nghe nhà thiên văn nói, bà tôi đỏ mặt
ngồi im. Tôi cũng đỏ mặt. Tôi cảm thấy
xấu hổ và cũng lờ mờ cảm thấy sự lạ thường lớn lao của hòn đá. Sự lớn lao đến mức vĩ đại ở chỗ, hòn đá đã âm thầm
chịu đựng mọi sự chê bai và âm thầm bướng bỉnh là chính nó.
Sau đó không bao lâu, hòn đá đựơc nhà thiên văn và nhóm
cộng sự đưa
xe ô-tô đến đón đi.