Một người
sinh viên mới ra trường rất ảo tưởng vào khả năng của mình. Họ đi ứng tuyển thường đòi hỏi một mức
lương rất cao. Trong khi
thực tế khả năng của họ hoàn toàn
không thể đạt được mức lương đó. Đây cũng là thực trạng mà rất nhiều sinh viên đang gặp phải.
Có thể nói hiện nay trên mạng hay trên
facebook từ ATSM được xuất hiện khá nhiều. Chỉ thua mỗi từ
FA mà thôi.
Một số dịch nghĩa "vui" của ATSM: Anh Tự
Sướng Mà, Anh Thật Sung Mãn, Anh Thích Sờ Mó, ...
Mọi người trên Trái đất đều có khả năng nhất định, điều này làm nên nét riêng của mỗi
cá nhân. Có người mạnh về
thể chất, nhưng khả năng
nhìn nhận sự việc lại chưa thực sự
tốt. Người khác mang trên mình một sự
tập trung cao,
chăm chỉ, nhưng lại kém
nhiệt huyết. Tuy nhiên, hầu hết trong chúng ta đều không nghĩ thế. Chúng ta cho rằng, ở tất cả mọi lĩnh vực, mình có thể không đứng nhất nhưng chắc chắn
giỏi hơn nhiều người. Hội chứng này được
khoa học gọi là “ẢO GIÁC ƯU THẾ” viết bằng
tiếng anh là “the illusion of superiority” hay có thể gọi vui là “Ảo tưởng sức mạnh”. Vậy nguyên nhân là
do đâu
1. Tâm niệm bản thân luôn tài năng
Các
nhà khoa học Mỹ đã tiến hành một cuộc thử nghiệm nhỏ, trong đó, họ
yêu cầu những người lái
xe tự
đánh giá khả năng của mình và
so sánh với người
đồng nghiệp. Kết
quả là 93% số người được hỏi tự tin
trả lời “kỹ năng của tôi cực tốt, tốt hơn đồng
nghiệp và đương nhiên vượt mức trung
bình”.
Tuy vậy,
kết quả “trên mức trung bình, cực tốt” này chưa thực sự chính xác bởi nó không dựa vào tiêu chuẩn nào mà chỉ
đơn giản là so sánh bản thân với người khác.
Một cuộc
khảo sát với 20
nhân viên công ty phần mềm máy tính cũng đưa ra kết quả tương tự, 1/3 số người được hỏi nói rằng,
trình độ của họ hơn tất cả và chỉ thua một người.
Kết quả của những cuộc khảo sát này chỉ ra,
con người ta không nghĩ mình “đỉnh nhất”, nhưng luôn có
xu hướng cho rằng, mình thuộc “top trên”. Và với việc thuộc “top trên” trong tất cả lĩnh vực sẽ khiến ta tự huyễn hoặc bản thân mình trở nên
khác biệt và
tài năng.
2. Con người có (hoặc ảo tưởng có) một trái tim thuần khiết
Trước khi
đọc phần này, hãy thử trả lời
câu hỏi: Cuốn
sách “thực sự hay” gần nhất bạn đọc là gì? Và lý do khiến bạn đọc nó?
Hầu hết mọi người sẽ trả lời “Tôi thích
đọc sách”, hoặc “Vì tôi thích tác giả này”, hay “Tôi muốn tìm hiểu thêm”… Tuy nhiên, cũng
vấn đề này, những nhà
nghiên cứu yêu cầu
tình nguyện viên dự đoán lý do khiến một người lạ đọc sách thì kết quả thường là những điều không được đánh giá cao như “theo thị hiếu”, “sắp có
phim dựa theo tác phẩm này”…
Hội chứng này được gọi là “thiên vị động
cơ ngoại sinh” – extrinsic incentives bias. Đây là hội chứng con người ta quy kết “
động lực” của người khác là do bên ngoài tác động, thay vì động cơ có sẵn bên trong.
Một nghiên cứu đã
chứng minh, con người thường tự nghĩ những gì mình làm đều xuất phát từ bản thân.
Ví dụ như khi đọc một cuốn sách, đó là do bản thân “ham
học hỏi”, hay
làm việc hăng
say xuất phát từ lòng
đam mê.
Có thể những lý do này là đúng, nhưng bên cạnh đó, con người ta cũng hạ thấp
mục tiêu và động lực của những người xung quanh. Họ cho rằng, người khác làm việc vì lương cao, đọc sách theo thị hiếu… hoặc nếu có làm tốt thì cũng là do hoàn cảnh bên ngoài giúp sức. Với ý nghĩ như vậy thì hiển nhiên, mọi người đều cho mình là “người đặc biệt” và có tài
hơn người.
3. Bản năng của con người
Sau khi nghiên cứu, các nhà khoa học khẳng định, sự thay đổi này dường như là không thể bởi con người dù
ít nhiều cũng luôn tự tin vào bản thân. Chúng ta khó có thể thay đổi khi nghĩ mình chỉ thuộc nhóm dưới, luôn thuộc hàng thấp kém. Cùng với đó, hiện tượng “ảo giác về sự
hiểu biết bất cân xứng” – the illusion of asymmetric insight hiện hữu trong mỗi chúng ta.
Hiện tượng này cho rằng, chúng ta có thể nhận ra sự ảo tưởng về kỹ năng,
giá trị của người xung quanh nhưng với bản thân thì luôn chối bỏ. Con người có xu hướng không tự
thừa nhận mình
vô tâm,
lười biếng,
xấu tính hoặc ít ra “không phải kẻ
xấu tính, vô tâm
lười biếng nhất” mà còn rất nhiều người khác lười hơn mình. Và thậm chí, có những người chỉ luôn cho rằng mình đúng, còn những người khác thì sai.
Ảo tưởng sức mạnh không phải là xấu, tuy nhiên đừng tự tin thái quá dẫn tới thất bại đấy các bạn nhé! Giờ thì chắc các bạn đã hiểu ATSM nghĩa là gì rồi chứ!