1. Mọi việc hãy cứ để xuôi như nước chảy
Nước là
vật chất không
sở hữu hình dáng cố định, cứ thuận thế, thuận dòng mà lưu chuyển. Thế nhưng,
cổ nhân cũng có câu núi không cản nổi nước, nước chảy đá mòn.
Không tranh giành khác với
thái độ không
cầu tiến. Bởi việc hạn chế tranh giành bày tỏ
tấm lòng tôn trọng quy luật tự nhiên, tránh phá vỡ thế cân bằng của vạn sự, vạn vật, không vì cái nhỏ mà đánh
mất cái lớn, càng không vì dòng đời vạn biến mà
đánh mất bản thân.
Hành sự cũng không nên gấp gáp, bởi có câu "dục tốc bất đạt". Trước khi làm bất kỳ một việc gì,
bạn cũng nên
cân nhắc thật kỹ, sau đó định ra
kế hoạch rồi
cẩn trọng thực hiện từng bước một.
Cách hành sự ấy cũng giống như dòng nước, chầm chậm chảy xuôi, không phân sau trước, không lấy làm gấp gáp.
Lại nói, nước chảy nhỏ thì dòng chảy ắt sẽ dài, tới một ngày nhất định sẽ tụ thành dòng lớn. Bởi vậy, người càng muốn
giỏi giang, càng phải
học được sự
khiêm nhường, càng cần
rèn luyện thái độ "không tranh giành" thì mới mong có ngày
vươn lên.
2. Kẻ tham lam vô độ sẽ đánh mất nhiều cơ hội trong đời
Một người nếu mang trong mình
tham vọng quá lớn thì chẳng mấy chốc sẽ đánh mất
trí tuệ cùng thiên
lương. Vậy nên
người xưa mới quan niệm: "Mê muội đánh mất
lý trí, tham dục khiến bản thân lụn bại".
Ở trên đời, phàm là kẻ hám
tài, tham
quyền, háo sắc, chẳng có người nào giữ lại được lý
trí, mà một khi lý trí đã không còn, thì ngay tới
tính mạng cũng mong manh như "chỉ mành treo chuông".
3. Quân tử hiểu mệnh chứ không xem mệnh
Vạn vật trên thế gian có thời, có
vận, có thế.
"Thời" tức là thời
cơ. Có thiên thời mà vận số chưa tới thì cũng khó tránh khỏi
thất bại.
"Vận" là sự
hòa hợp giữa thiên thời, địa
lợi, nhân hòa.
Ba thứ này chưa hợp, vận tự nhiên sẽ không luân chuyển,
số mệnh con người cũng vì thế mà gặp nguy.
"Thế"
nghĩa là tiềm lực. Tiềm lực càng lớn,
năng lượng càng nhiều. Tiềm lực mạnh thì sức lực của ta chẳng khác nào thác đổ.
Ba thứ trên hợp lại, mới tạo thành một chữ "mệnh".
Khổng Tử nói: "Người không hiểu mệnh, không được coi là quân tử".
Hiểu mệnh trước nhất là phải biết "mệnh của mình", tức là phải biết làm thế nào để lập thân,
xử thế trên cõi đời này.
Sau đó là phải hiểu được "mệnh trời". Sau khi đã trải qua những dâu bể
cuộc đời, cảm
ngộ được cái "đại thiên địa tự nhiên", từ đó thấm nhuần
triết lý "thuận thiên ứng mệnh".
Một người sau khi đã hiểu mệnh, trong lòng tự nhiên sẽ chẳng còn
nghi ngờ,
có thể thản nhiên đón nhận tất cả, càng không cần "đoán mò"
vận mệnh.
Hiểu được vận mệnh,
nắm bắt vận mệnh,
chấp nhận vận mệnh chính là tư thái của bậc chính nhân quân tử. Ảnh minh
họa.
4. Con người có ngàn vạn mưu tính, trời chỉ có một
Trong lòng mỗi người đều có không ít
tính toán, mưu toan vì
lợi ích của bản thân hoặc của những người khác.
Tính trăm tính ngàn, tính tới tính lui, nhưng đôi khi người ta vẫn không khỏi ngao ngán ngửa mặt lên trời mà than rằng: "Người tính không bằng trời tính!"
Nhưng kỳ thực, thứ gọi là "trời tính" lại chỉ gói gọn trong một chữ của mỗi người. Đó chính là chữ "
đức". Mỗi một
hành động hướng thiện,
tích đức đều giúp bản thân tăng thêm
phúc khí.
Người
thiện lương thường chấp nhận
thua thiệt, nhưng
ông trời lại không để họ bị ức hiếp. Kẻ
ác độc khiến thiên hạ đều
sợ, nhưng ông trời cũng nào để chúng tác oai tác quái lâu dài.
Mang trong mình thiện
tâm, trời cao sẽ "phù hộ". Người
trung hậu tất có được "
phúc báo". Vậy mới nói, thay vì tính
toán trăm phương ngàn kế, chi bằng hành thiện tích đức có phải
tốt hơn không?
5. Chuyện nhân tình thế thái không cần quá bận tâm
Tình người nơi trần thế có thể vì nhiều yếu tố khác nhau mà lúc nóng, lúc lạnh. Thái độ mỗi người đôi khi cũng phụ thuộc vào
địa vị cao thấp của đối phương mà cư xử
nhiệt tình hay lạnh nhạt.
Từ cổ chí kim,
nịnh bợ người quyền cao chức trọng vốn là "thói đời". Khi đã chấp nhận được
sự thật này, quan điểm của bạn về chuyện nhân tình thế thái cũng sẽ dần đổi khác.
Giữ lòng
tỉnh táo,
chân thành đối đãi với mọi người, đó mới là chuyện ta cần chuyên tâm. Ngược lại, thái độ của đối phương có
thật lòng hay không cũng chớ nên bận lòng.
6. Gỗ thẳng chặt trước, giếng ngọt sớm cạn
Gỗ quá thẳng sẽ bị chặt trước,
giếng nước quá ngọt sớm sẽ bị khai thác đến mức khô cạn. Cũng giống như vậy, khi đứng ở vị trí cao
hơn người khác, bị
đố kỵ là điều khó tránh khỏi.
"Không thích người khác tốt hơn mình" là một biểu hiện phổ biến của thói
ghen tị ở con người.
Vì vậy, mang trong mình tài hoa là một chuyện tốt, nhưng cũng chớ
dại mang cái tài đi
khoe khoang, phô trương khắp nơi. Cậy tài khinh người là một biểu hiện của sự
nông cạn, còn dùng tài để khoe mẽ lại chỉ mang tới tai
vạ và
đố kỵ mà thôi.
7. Trung hòa là phúc, cực đoan là họa
Trong lòng
bình thản,
làm việc trung dung, người như vậy ắt có
phúc khí. Ngược lại, kẻ mang tính tình cực đoan, hành sự bất cẩn thì đi đường nào cũng không thuận.
Lưu Tích Hồng nổi danh vì cách hành văn tốt, từ ngữ trau chuốt, văn phong trôi chảy, bay bổng.
Sau khi gặp mặt nhân vật nước tiếng ấy, Tăng Quốc Phiên lại
cảm nhận thấy trên mặt Lưu Tích Hồng ẩn chứ đầy khí tức bất bình, e rằng
công danh sự nghiệp gặp nhiều trắc trở.
Quả nhiên không lâu sau, Lưu Tích Hồng nhận chức phó sứ, theo Quách Tung Đào đi sứ ở Tây Phương. Nhưng trên đường đi, hai người bất hòa về ý
kiến. Quách Tung Đào nhờ được chủ chánh Lý Hồng Chương bao che nên thắng thế, khiến Lưu Tích Hồng bị bãi chức phó sứ.
Danh sĩ họ Lưu lúc ấy vô cùng bất bình, tính tình càng trở nên cực đoan, nói năng lỗ mãng, ngay tới đồng hương cũng ngày càng
xa lánh.
Có dịp Lưu Tích Hồng mở tiệc mời
bằng hữu tham dự, nhưng cuối cùng không một ai tới dự. Không lâu sau đó, danh sĩ ấy cũng vì u uất mà qua đời…
8. Ít biến là phúc, đa nghi là họa
Hạnh phúc lớn nhất của một người chính là không có chuyện
buồn phiền để trong lòng. Tai họa lớn nhất của một người lại là nghi ngờ những người
đối xử tốt với mình.
Nguồn gốc của
thị phi thường
bắt đầu từ thái độ đa nghi. Thái độ
tiêu cực ấy vốn không có lợi trong quan hệ giữa người với người.
Có lẽ, chỉ khi bận tới tối tăm mặt mũi, chìm nghỉm trong một núi
công việc, mệt tới nỗi đặt lưng là
ngủ, tới giờ là
ăn, chẳng có
thời gian lo nghĩ những việc khác, đó mới thực sự là lúc ta hạnh phúc nhất.
9. Mất 2 năm để học nói, nhưng mất cả đời để học cách im lặng
Người xưa có câu: "Lắm lời là căn bệnh đầu tiên trong việc
đối nhân xử thế. Động không bằng tĩnh,
nói nhiều vốn chẳng bằng im lặng".
Có những người, có những việc mà ta nói càng nhiều,
khoảng cách giữa hai bên càng xa,
mâu thuẫn cũng càng lúc càng lớn.
Trong
giao tiếp thường ngày, nhiều người có
thói quen vội vã, gấp gáp muốn bày tỏ quan điểm của bản thân, dẫn tới tình trạng nói liên miên mà chẳng hề
quan tâm tới thái độ của đối phương.
Thay vì đem hết ruột gan phơi trước mặt người khác thông qua
lời nói, chi bằng hãy học các giữ im lặng. Miệng lưỡi liến thoắng, giỏi thao thao bất tuyệt đôi khi
không thể tỏa sáng. Nhưng người trầm mặc, ít nói, cất giữ nhiều
suy nghĩ trong lòng lại càng toát lên vẻ thâm thúy.