Cá là nguồn đạm quý với đủ các axit amin cần thiết, trong đó hàm lượng lysin, tyrosine, tryptophan, systin, methionine còn cao hơn thịt. Chất đạm của cá tươi lại dễ tiêu hóa, dễ hấp thu hơn so với thịt. Hơn nữa, cá là nguồn tốt nhất cung cấp omega-3, dưỡng chất có ích cho sức khỏe giúp giảm nguy cơ trầm cảm, đau tim và suy giảm nhận thức. Tuy nhiên, khi ăn cá cần phải chú ý những điều sau để không gây hại cho sức khỏe:
1. Không ăn cá sống
Hầu như tất cả các loài cá đều bị nhiễm ký sinh trùng. Vì vậy, ăn cá sống không được xử lý sạch sẽ dễ bị nhiễm giun sán, gây tổn thương cho gan, thậm chí có thể dẫn đến ung thư gan.
Theo nghiên cứu của các chuyên gia dinh dưỡng, gan mật phát bệnh chủ yếu là do bệnh sán lá gan. Người ăn các món sống hoặc chưa nấu chín sẽ mang theo sán lá gan vào cơ thể, đặc biệt là thủy sản nước ngọt như cá, tôm, ốc, có xác suất nhiễm bệnh ký sinh trùng rất cao do môi trường sống ô nhiễm. Loại ký sinh trùng này nếu không được tiêu diệt có thể lây sang cơ thể người và cư trú trong ruột của người suốt nhiều năm, phát triển tới chiều dài 1-2m và gây ra những cơn đau quằn quại, sụt cân và bệnh thiếu máu.
2. Không ăn cá khi đói
Ăn cá khi đói làm tăng nguy cơ phát bệnh gút (gout). Nguyên nhân là do ăn cá khi bụng rỗng sẽ làm tăng lượng purine chuyển hóa thành axit uric – một loại axit gây tổn thương ở mô, dẫn đến bệnh gút. Nếu ăn như thế này thường xuyên sẽ tạo nên gánh nặng rất lớn cho cơ thể, khiến tình trạng gút ngày càng trầm trọng hơn.
3. Không ăn cá khi bị ho
Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người ho lâu ngày và phải dùng thuốc điều trị không nên ăn cá, đặc biệt là cá biển để tránh bị dị ứng. Bởi lẽ, trong cá biển có chứa nhiều histamine, khi được nạp vào cơ thể quá nhiều nó sẽ xâm nhập vào máu, gây ra hiện tượng dị ứng với histamine.
Việc ăn cá khi sử dụng thuốc ho hay các thuốc kháng sinh liều cao, thuốc hạ huyết áp là điều cấm kị. Nó sẽ làm phản tác dụng của cả thuốc và thực phẩm, gây hại cho bạn.
4. Không ăn mật cá
Nhiều người vẫn truyền miệng nhau rằng mật cá có tác dụng chữa bệnh như: đau bụng, đau lưng, hen suyễn… Tuy nhiên, đây là một bài thuốc truyền miệng nguy hiểm chết người. Đến nay chưa có tài liệu khoa học nào khẳng định việc nuốt mật cá có tác dụng chữa bệnh mà thực tế rất nhiều trường hợp nuốt mật cá đã tử vong.
Các chuyên gia chỉ ra rằng, mật cá có chứa một chất gọi là Carp alcohol sulfate sodium hòa tan trong nước, là độc tố vô cùng độc hại. Các chất độc này không chỉ chịu nhiệt tốt, mà còn không thể dùng rượu để tẩy độc. Vì thế, dù là mật cá đã nấu chín hay ngâm chao qua rượu mà nuốt vào cơ thể đều không thể tránh được ngộ độc.
Trường hợp ngộ độc nhẹ sẽ có biểu hiện như buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy và các triệu chứng nặng hơn như gan to, vàng da, đau tức vùng gan, rất ít hoặc không có nước tiểu, đau thận. Một khi bị ngộ độc mật cá, nếu không kịp thời cứu chữa, có thể gây ra chứng tổn thương gan, suy thận và cuối cùng là tử vong. Nuốt mật càng nhiều thì khả năng trúng độc càng cao, càng nặng nề.
5. Ai không nên ăn cá?
- Những người mắc các bệnh rối loạn chức năng máu và có tính chất xuất huyết như: suy giảm tiểu cầu, thường xuyên bị chảy máu mũi, xuất huyết trong do thiếu vitamin K… nên ăn ít hoặc không nên ăn cá. Bởi trong cá chứa axit eicosapentaenoic (EPA) ức chế quá trình kết tập của tiểu cầu, từ đó làm tăng hiện tượng chảy máu ở người bệnh.
- Người mắc bệnh lao nếu ăn nhiều cá cùng lúc thì dễ bị dị ứng, nhẹ thì buồn nôn, đau đầu, da nổi mẩn, xung huyết, nặng thì tim đập nhanh, sưng môi và mặt, phát ban, tiêu chảy, đau bụng, khó thở, huyết áp tăng đột ngột, thậm chí là xuất huyết não.
- Bệnh nhân xơ gan cũng không nên ăn quá nhiều cá. Vì việc ăn thường xuyên các loại cá biển sâu như: cá trích, cá ngừ, cá mòi… sẽ khiến tình trạng bệnh xấu đi và có chiều hướng trầm trọng hơn.