Có thể bạn đang mắc phải Hội chứng lo âu tri thức

Người mắc “hội chứng lo âu tri thức” đại đa số thuộc nhóm người có học thức cao hoặc những người được xem là sống thiên về lý trí. Do việc dung nạp tri thức và thông tin quá mức, thêm vào là tâm trạng lo âu thái quá đối với tình hình sức khỏe của mình, họ thường rơi vào trạng thái không tự chủ mà liên tưởng đến lượng thông tin khổng lồ liên quan đến kiến thức về sức khỏe và trị liệu. Hệ quả kéo theo sau đó là họ quan sát bản thân với sự âu lo, cảm thấy sợ hãi về bệnh tật và sinh ra những hoang tưởng khổ sở.

Trong quá trình chẩn đoán, các bác sĩ tâm lý thường gặp phải một hiện tượng đang dần phổ biến: Những người ở độ tuổi từ 25 đến 45,họ có học thức cao hay theo đuổi ngành nghề chuyên về công nghệ kỹ thuật tiên tiến, đặc biệt là những người thường tiếp xúc và xử lý một lượng thông tin nhiều v.v… sẽ đột phát một hội chứng kỳ lạ. Đó là: họ không hề có bất cứ thay đổi bệnh lý nào, các cơ quan trong cơ thể cũng không có triệu chứng bất thường, và bệnh trạng của họ thường phát sinh có khoảng cách, thời gian phát bệnh không nhất định. Chỉ biết là họ có những triệu chứng mang tính đột ngột như khó thở, buồn nôn, thần kinh suy nhược, mệt mỏi v.v… Ở nữ giới còn có thêm hiện tượng mất kinh hoặc thống kinh. Các chuyên gia tâm lý nhận định đây là một kiểu trở ngại tâm lý kéo theo sinh lý, có thể gọi nó là “hội chứng lo âu tri thức” hoặc “hội chứng lo âu thông tin”.
 

Cho văn minh nhân loại, cũng là nguồn sáng tạo và tạo ra sự giàu có. Tuy nhiên ở một phương diện khác, văn minh và khoa học kỹ thuật cũng khiến tâm hồn con người trở nên chật chội và cô độc hơn. Cái gọi là “hội chứng lo âu tri thức” cũng chính là “sản vật” do thời đại này sinh ra, là một hình thức dị hóa của chứng lo âu. Do sống trong môi trường luôn biến đổi không ngừng với một tiết tấu ngày càng nhanh, rất nhiều người cảm thấy mơ hồ về tương lai, thậm chí là tràn đầy sợ hãi. Trạng thái này tất yếu sẽ tạo thành căng thẳng tâm lý, lo lắng hồi hộp, nghiêm trọng hơn còn kéo theo hàng loạt các phản ứng sinh lý của cơ thể, chẳng hạn nhiều người đột nhiên mắc các hành động mang tính lặp lại như rửa tay liên tục, mất ngủ thường xuyên hay chán ăn v.v… Hội chứng này nếu không kịp thời phát hiện và điều chỉnh sẽ gây tổn hại cho tinh thần và sinh lý con người.
 

Nhìn từ góc độ cuộc sống thường nhật, những người hằng ngày thích xem tivi, nghe đài phát thanh, đọc báo, hay thích “cắm rễ” trong thư viện, nhà sách, hoặc dành hàng giờ để lên mạng Internet đọc tin tức, tài liệu đều là những đối tượng dễ rơi vào “bệnh lo âu” này. Hội chứng ngày càng phổ biến này ngầm phát tác từ chỗ con người tiếp thu một lượng lớn thông tin dẫn đến bắt đầu hoang mang về chính cơ thể, sức khỏe của mình. Họ không ngừng lo lắng, rồi tiếp tục tìm kiếm thông tin và càng lún sâu vào những “bệnh” mà họ đang “cảm giác” mình cũng mắc phải như thông tin đã nói. Dần dần từ chỗ trở ngại tâm lý khiến cho cơ thể cũng phản ứng tiêu cực theo. Thếlà họ suy ra đúng thật là mình mắc bệnh, trong khi trên thực tế có thể đấy chỉ là “hội chứng lo âu tri thức” mà thôi.

Về chủ quan, hội chứng này là sự căng thẳng và phản ứng quá mạnh của hệ thần kinh tự chủ,  một sự lo lắng không tên đối với tương lai và cả sự cảnh giác thái quá. Còn xét về mặt khách quan, nó phải có tính liên tục nhất định, thông thường phản ứng này nếu kéo dài trên hai tuần thì mới có thể gọi là “hội chứng lo âu tri thức”.
 

Tuy sự lo lắng quá mức đối với những tri thức và thông tin cập nhật sẽ gây ra nguy cơ rất lớn, tuy nhiên đối với sự ham học hỏi và hoàn thiện bằng một vốn tri thức ở mức phù hợp thì không thể phủ nhận được. Khả năng thích ứng với áp lực của con người kỳ thực cũng tăng dần theo sự tiến hóa của xã hội. Mấu chốt ở đây là mỗi người phải biết cách chọn lọc thông tin và tri thức hữu ích dành cho mình, biết đánh giá và xử lý chúng ở phương diện tích cực nhất để không khiến thần kinh gặp phải những trở ngại do hằng hà sa số những thông tin được dung nạp vào.
 

Một thực trạng đáng ngại hiện nay chính là nhóm người tri thức quan tâm đến cơ thể và sức khỏe của mình một cách quá mức đến nỗi có thể cho là “không cần thiết”. Từ sự quan tâm đặc biệt này dẫn đến khuynh hướng âu lo. Chẳng hạn sau một lần được chẩn đoán là cao huyết áp, có người sẽ bắt đầu đo huyết áp của mình hằng ngày, tìm đến các chuyên gia hoặc tra cứu thông tin trên sách vở, mạng Internet liên quan đến các bệnh về huyết áp, họ bắt đầu chúý từng thay đổi nhỏ của cơ thể dù cho nó không hề nghiêm trọng như họ nghĩ. Thậm chí có người còn “chịu không nổi” bởi những ám ảnh bệnh tật trong đầu, một mực yêu cầu bác sĩ phải cho thuốc hay điều trị, bất chấp lời khuyên lẫn tư vấn của người chuyên môn.
 

Khi đã có chướng ngại về tâm lý này, cơ thể họ sẽ thường xuyên rơi vào hiện tượng giống như có bệnh thật. Triệu chứng rất đa dạng, gồm có đau đầu, mỏi cổ, đau bụng, buồn nôn v.v… Có thể trên thực tế, thỉnh thoảng con người cũng có đôi chút cảm sốt hay khó ở nhưng đối với người đã rơi vào “hội chứng lo âu tri thức” thì mọi biến đổi nhỏ cũng chính là “bệnh nặng”. Sự sợ hãi khiến họ tiếp tục rơi vào mức độ nghiêm trọng hơn, đó là các bệnh tâm lý và thần kinh. Trường hợp kéo dài, có thể còn dẫn đến chứng bệnh hoang tưởng.