Nếu một ngày nào đó
thế giới chỉ còn lại những người
ích kỷ, thì đời
sống còn gì ngoài những trao đổi, mua bán? Nếu mọi
cá nhân đều vụ
lợi,
thực dụng thì bất kì điều gì người ta làm – “
yêu”,
ghét,
cười, nói,
ăn cắp,
tặng quà, làm
từ thiện hay dồn ép người khác vào đường cùng … – dù là việc gì đi nữa, tất cả chúng đều
được thực hiện nhằm
mục đích nào đó, với chủ ý nào đó.
Nơi mà ích kỷ trở thành
lối sống của
con người thì tình yêu và sự sẻ chia sẽ không còn đất sống. Người ta cũng yêu đó! Nhưng chỉ là “tỏ ra yêu”, “
giả vờ yêu”, hoặc tự lừa bịp và
ảo tưởng rằng mình yêu, để được
thỏa mãn lòng tham hay những
nhu cầu mà họ cố giấu. Nơi ấy, tình yêu và sự sẻ chia chỉ còn là “những
giá trị lạc lõng”,
con người tự đào mồ để chôn cất
trái tim mình… Cuối cùng, giả vờ yêu cũng là điều khó nữa, sẽ có lúc trung
tâm tình yêu co lại, con người đi đến lãnh cảm,
lạnh lùng và khô cứng.
Có một điều
may mắn là “thói ích kỷ” không thuộc về
bản chất ban sơ của chúng ta. Chúng chỉ là những
phẩm chất khả dĩ mà ta
tiếp thu và bộc lộ trong
quá trình sống. Bên trong một người ích kỷ – nếu chưa đi đến lãnh cảm – thường khởi lên những “tiếng nói
nội tâm” khi anh ta làm điều gì đó trái với bản tính của mình. Và “tiếng nói” ấy rất nhỏ bé,
tinh tế, thậm chí là phi
ngôn ngữ. Anh ta
có thể đối diện với nó hoặc phớt lờ nó. Và dù anh ta có nhận ra hay không thì nó vẫn có đó.
Nắm bắt được “tiếng nói nội tâm” là dần
bắt đầu sống thuận với bản chất của mình. Sống thuận với bản chất của mình thì những phẩm chất
đẹp đẽ trong ta cũng tự nhiên hiển lộ.
Có một câu chuyện thế này:
Có một
cô gái trẻ nọ vừa chuyển đến một khu chung cư.
Hàng xóm của cô là một người
phụ nữ góa
chồng nghèo và hai đứa con nhỏ. Một đêm nọ, cả khu chung cư bị
mất điện. Cô gái trẻ phải dùng nến để thắp sáng. Một lúc sau có tiếng gõ cửa. Hóa ra là đứa bé
nhà hàng xóm.
“Cô ơi, nhà cô có nến không ạ?” Cô gái nhăn mặt, nghi thầm : “Không lẽ nhà nó nghèo tới mức không mua nổi cây nến mà dùng? Nếu bây giờ mình
cho nó thế nào sao này nó cũng sẽ xin nữa.”
Nghĩ thế cô gái liền
trả lời: “Không có qua nhà khác mà xin”, rồi cô
đóng cửa lại ngay.
Cậu bé lại gõ cửa “ cộc, cộc.” Cô lại mở cửa ra. Cậu bé lại nói:
“Nếu cô không có…”
Cậu bé chưa nói xong, cô gái trẻ kia liền mắng:
“Cầm đỡ hộp diêm này rồi đi dùm”.
Cửa đóng sập lại trước mặt cậu bé.
SÁNG HÔM SAU…
Cô gái trẻ thức dậy và ra ngoài tập
thể dục. Cô thấy có một chiếc bọc bỏ trước cửa nhà mình. Cô mở ra thì thấy bên trong là nến và hộp diêm cô đưa cho cậu bé con nhà hàng xóm lúc tối. Cô gái trẻ
tức giận liền
xăm xăm đi
sang nhà hàng xóm.
“Chào cô, sáng sớm cô sang không biết có chuyện gì. Mời cô vô nhà uống chút nước”.
“Không nước nôi gì hết, con bà đâu kêu nó ra đây”.
Người phụ nữ hiền từ hỏi:
“Không biết cô tìm nó làm gì”.
Cô gái trẻ cáu kỉnh:
“Bà đúng là không biết
dạy con. Tối qua nó xin tôi nến nhưng tôi không có nên vì thế tôi đưa nó hộp diêm dùng đỡ. Thế mà nó chẳng
biết điều gì cả còn mang hai cây nến bỏ trước nhà tôi. Nó đang
bố thí cho tôi à”.
“Xin lỗi cô là tôi không biết dạy con. Có gì cô
bỏ qua cho cháu”.
Cô gái trẻ liền ném cái bọc xuống khiến diêm và nến bị đổ ra, lăn long lóc. Lúc đó có tiếng một bé gái từ trong vọng ra.
“Tại sao
mẹ lại làm thế?. Diêm và nến là mẹ kêu anh trai mang sang. Nếu cô ấy không cần thì thôi”.
Rồi cô bé chạy ra nhặt diêm và nến vương
vãi trên đất. Nước mắt chảy dài. Cô gái trẻ đứng đó sững sờ,
yên lặng như tượng. Cô tự cảm thấy
xấu hổ vì sự
ích kỉ của bản thân. Chỉ một cây nến nho nhỏ mà cô cũng không sẵn sàng
cho đi.