Thuyền nào cũng phải có 1
thuyền trưởng- tức người chỉ huy. Trên đường đi có lúc sóng yên gió lặng, nhưng cũng có lúc bão tố phong
ba, vị thuyền trưởng phải là người có
đạo đức, kinh nghiệm,
khéo léo... để lèo lái. Rất nhiều
con thuyền bị đắm, tức phá sản, nhưng cũng có nhiều con thuyền ngày một to hơn, đi ra biển lớn, cập bến bờ
thành công.
Khi
hùn hạp với nhau, người
châu Á thường chỉ nói bằng miệng về
luật chơi. Kiểu tao hùn 50, mày 50, lời lãi chia đôi. Vì cái
NGẠI NGÙNG cố hữu, sự
CẢ NỂ cổ truyền
mệt mỏi cả ngàn năm nay. Họ nghĩ mới bắt tay làm
ăn mà ràng buộc này nọ,
mất lòng
chết. Nhưng “
mất lòng trước,
được lòng sau”,
QUYỀN LỢI và
NGHĨA VỤ phải rõ ràng ngay từ đầu, đó là điều bắt buộc trong làm ăn, kể cả
anh em ruột. Bản điều lệ của
công ty hoặc thương vụ có 2 người góp vốn trở lên phải
do cá nhân các người sáng lập soạn. Chứ không phải lấy cái form trên mạng xuống rồi in ra ký vào, nhưng chả
buồn đọc, đụng chuyện nhao nhao
cãi nhau như giặc. Cứ lấy điều lệ mà chiếu vào mọi
bất đồng tranh chấp, anh phải làm gì, anh hưởng được bao nhiêu, nếu anh không làm thì, nếu anh không đi họp thì, nguyên tắc “quá bán” tức 51%
chấp nhận thì phải tuân theo, không có chuyện tôi nằm trong 49% phản đối nên tôi làm khác, hôm đó tôi không có mặt nên tôi không biết. Nếu nói vậy thì
tư duy của anh
HOÀN TOÀN cá nhân chủ nghĩa, là
TAY CHÈO LẠC NHỊP,
không thể hùn hạp làm ăn được. Lúc này, nên
yêu cầu anh ta ra khỏi thuyền. Chỉ một mái chèo khác đi, con thuyền
có thể sẽ chòng chành xoay ngang, hoặc đi rất chậm. Nguyên tắc đồng thuận là bắt buộc của những người “đồng thuyền”.
Lần đầu tiên
Tony sang Hà Lan
học 1 khóa ngắn hạn về
nông nghiệp, ở
nhà trọ với 3 người nữa. Vừa xách
vali vào, tụi nó bắt đọc
NỘI QUY. Mình kiểu thôi đưa tao ký đại. Ba đứa kia không chịu, bắt đọc từng câu, hiểu rồi mới được ký. Nào là góp
tiền mua cái này bao nhiêu, xài xong rồi
cho ai. Không được dùng dầu gội của đứa khác, có cái bếp chung, chia
thời gian ra nấu thế nào. Trong tủ lạnh cái gì của ai không được đụng đến, nếu đụng phải hỏi và mua trả lại. Rồi không được để nước chảy xuống sàn
toilet, phân công chia ra lau nhà ngày nào, đi về khuya phải đi nhẹ nói khẽ
cười duyên, tiếp khách thế nào
bạn bè tới chơi như thế nào, máy giặt máy sấy sử dụng ra sao. ra khỏi nhà phải tắt thiết bị gì…nếu vi phạm thì chế
tài ra sao. Nếu xảy ra
bắt cóc, khủng bố,
cháy nổ thì xử lý ra sao,
bình chữa cháy ở đâu, số ĐT cảnh sát bao nhiêu, cấp cứu bao nhiêu...Họ phân chia trong lúc "tang gia bối rối", ai làm gì chứ không đứng "bối rối" miết như ở ta. Hết 3 trang giấy cho cái nội quy, ban đầu thấy ức chế kinh khủng, mình quen
tự do lộn xộn rồi, cứ theo khuôn
khổ văn minh là phản đối. Nhưng nghĩ lại thấy
nhớ thời nhà trọ của mình ở
Việt Nam,
bạn bè ở chung nhà cứ cả nể không nói,
giận hờn cãi vả nhau suốt.
Ở
phương Tây, trong một cuộc họp, người ta
tranh cãi đập bàn đập ghế. Kiểu “tôi hoàn toàn không đồng ý với anh”, nhưng sau đó, họp xong, ra
quyết định, mọi người đều
RĂM RẮP tuân theo. Dù hôm trước anh
khác biệt, nhưng
VÌ LỢI ÍCH TẬP THỂ, anh phải
TỪ BỎ CÁI TÔI CÁ NHÂN. Lợi ích tập thể có thì
lợi ích cá nhân sẽ có, họ nghĩ dài, nghĩ
khôn, nghĩ rộng. Lúc thảo luận, họ chỉ bàn bạc “
CÁI GÌ ĐÚNG, CÁI GÌ SAI” nên dễ dàng
bỏ qua mọi bất đồng. Ông O vẫn
vui vẻ mời bà H làm trợ lý, dù hôm trước trên truyền hình hai bên đấu khẩu ghê gớm. Bà H cũng
vui vẻ nhận lời, không cay cú
sĩ diện vì là người thua. Tư duy Tây
nhẹ nhàng, thông thoáng, nói thẳng, Yes/No rõ ràng,
làm việc cùng rất thích.
Còn ở châu Á,
thói quen vòng vo khiến mất thời gian. Kiểu “tôi hỏi chứ không phải, tôi tự hỏi là, thiết nghĩ, nên chăng, chẳng
hay, tôi đồ rằng,…” nghe bắt mệt. Đụng chuyện, người châu Á
tập trung vào “
AI ĐÚNG, AI SAI”, ai cũng có
CÁI TÔI to đùng cần
bảo vệ,
sợ mình
buông ra thì người khác
coi thường, nên rướn cổ lên để cãi và mọi giá
PHẢI THẮNG. Rồi mạt sát nhau, lôi
bằng cấp học vị, chuyện gia đình, giới tính, lôi mọi thứ ra
NHẰM CHỨNG MINH người kia sai.
Tony có quen anh bạn, anh nằm trong 6 người sáng lập một công ty cổ phần. Có lần công ty anh định lập chi nhánh ở nước ngoài, anh và 1 người nữa trong hội đồng
quản trị phản đối. Nguyên tắc “quá bán”, bốn anh kia đồng ý, 4/2 nên quyết định vẫn ban hành. Anh không công nhận việc này, dù biên bản họp anh vẫn ký vào, nhưng “tao có đồng ý đâu, tại tụi kia đông quá”. Anh kể, thế là tao
bắt đầu CHỨNG MINH 4 đứa kia sai. Tao tìm thấy bằng cấp của thằng A, nó học hệ tại chức thì sao có
trình độ mà quyết việc này? Còn thằng B thì lăng nhăng, cặp con này con kia,
nhân cách như vậy thì là đồ vứt. Thằng C người tỉnh X, dân tỉnh X thì không thể có quyết định đúng. Thằng D từng làm ăn và phá sản, nên luôn sai.
Tony
nói chuyện cá nhân thì liên quan gì mà anh định
kiến khủng khiếp vậy? Em thấy chuyện
học hành bằng cấp, chuyện tình ái hay
xuất thân từ đâu, hay chuyện
quá khứ…đâu có liên quan
chuyện làm ăn? Thành lập chi nhánh nếu
tốt thì anh cũng hưởng lợi mà. Anh nói mày ngu quá, tao để yên như thế thì
nhân viên đối tác nó khinh tao à. Thế là tao đổi
chiến lược, tao
giả vờ đồng ý, xin đi sang đấy phụ trách chi nhánh. Ở bển, tao
xài tiền vô tội
vạ, chi phí thật cao để 4 đứa kia thấy việc đặt chi nhánh là tốn kém. Tao cũng không thèm
bán hàng, ai tới mua tao cũng
từ chối,
mục đích là không có
doanh thu. Sau 1 năm cầm cự vì không
hiệu quả, tao đã thành công mày ạ, chi nhánh đấy vừa
đóng cửa. Ai sai, ai đúng...biết liền.
Các bạn trẻ thân mến. Trong làm ăn, nhất nhất phải rằng buộc bằng quy định điều lệ. Càng chi tiết càng tốt ngay từ đầu. Quy định ban đầu thế này, nhưng lúc sau có thể hoàn toàn khác. Không sao cả. Luật lệ là do
con người tạo ra để
quản lý cho dễ, nên phải được chỉnh sửa liên tục sao cho
phù hợp hoàn cảnh
thực tế phát sinh. Và mọi người phải chấp hành quy định mới đó, tuân theo
mệnh lệnh của thuyền trưởng trong suốt thời gian
ngồi trên con thuyền. Có sự cố, thuyền trưởng phải là người cuối cùng rời thuyền. Nguyên tắc hàng hải lẫn làm ăn.
Chúng ta không nên
hợp tác với người
SĨ DIỆN cao ngất, mệt mỏi lắm. Nếu bạn
trẻ có bệnh SĨ, phải lập tức từ bỏ. Cũng không cho người vô
kỷ luật lên thuyền, không thể chấp nhận có 1 đứa không mặc áo phao khi tất cả người khác đều mặc. Nếu nó khăng khăng
làm theo ý nó, thì hãy để nó xuống thuyền, làm một mình, kiểu
doanh nghiệp tư nhân hay công ty một thành viên. Bạn nào không nghe lời ai, “ai cũng không có quyền, chỉ mình ta là có quyền”, thì tốt nhất nên đi
máy bay. Tiếp viên kêu thắt đai
an toàn, mình nói to “mày kêu tiếng nữa tao hất ly nước nóng vào mặt”. Kêu tắt
di động, mình mở nói ầm ĩ, nhiễu sóng
phi công hết biết đường lái, bay đi Đà Lạt đáp xuống Cam Ranh, hành khách check-out xuống máy bay thảng thốt nói ố kìa “bên em là biển rộng”. Ai hướng dẫn cửa sổ cửa
thoát hiểm gì mặc kệ, mình thích thì cứ mở ra hít khí trời. Họ đuổi xuống thì mình chống nạnh kiểu chụy mất
gà đứng bên hàng rào nói xỉa xói qua: đây không thèm đâu nhá, đây có
giá trị riêng của đây nhá. Đây sẽ mua máy bay tự lái nhá…
Vậy thôi, em chào chụy.