“Hãy theo đuổi đam mê” là một lời khuyên rất chung chung, thậm chí có thể gây hiểu lầm. Nó dẫn mọi người chạy theo cảm xúc một cách mù quáng. Họ chọn một công việc mình thích mà không có sự chuẩn bị trước, không biết mình cần gì, muốn gì và khả năng đến đâu.
Tổ chức 80,000 Hours (một tổ chức phi lợi nhuận nhằm giúp mọi người tìm được nghề nghiệp phù hợp) đã nghiên cứu và đưa ra kết luận theo đuổi đam mê là cách sai lầm để kiếm được một công việc tốt. Tại sao ư? Vì phần lớn đam mê của mọi người đều không phù hợp với thị trường việc làm.
Trong một khảo sát mới đây, 84% sinh viên Canada cho biết họ có đam mê riêng và 90% trong số này yêu thích lĩnh vực thể thao, âm nhạc và hội họa. Tuy nhiên trên thực tế chỉ có 3% có việc làm trong lĩnh vực này. Một cuộc đua việc làm đang hiển hiện ngay trước mắt.
Các nhà tâm lý học cũng chỉ ra rằng không ai biết được sở thích của mình sẽ thay đổi ra sao. Bạn của 10 năm trước từng tuyên bố sẽ không lập gia đình. Nhưng ở tuổi 30, hiện tại của bạn thay đổi hoàn toàn.
Biểu đồ Venn được dùng để đánh giá
thành công trong công việc chỉ ra rằng đam mê chỉ là một trong các yếu tố quyết định thành công.
Biểu đồ Venn
Trên thực tế, rất nhiều người không hề hài lòng với công việc hiện tại của mình vì ngay từ đầu họ đã chẳng mặn mà gì với nó. Tuy nhiên, nếu biết được ý nghĩa của việc mình đang làm, họ vẫn có thể tìm thấy đam mê. Một công việc ý nghĩa bao gồm 5 yếu tố cơ bản
Độc lập (Independence): bạn có làm chủ được cách làm việc của mình hay không?
Cảm giác hoàn thành (Sense of completion): bạn có thể dễ dàng nhìn thấy thành quả của mình không?
Đa dạng (Variety): liệu công việc mà bạn đang làm có yêu cầu các kĩ năng khác nhau để xử lý một loạt các vấn đề hay không?
Phản hồi (Feedback from the job): bạn có thể biết được mình đang làm việc rất tốt hay cực tệ hay không?
Đóng góp (Contribution): công việc của bạn có tạo được sự khác biệt hay ảnh hưởng tích cực nào tới mọi người xung quanh hay không?
Mỗi yếu tố đều có ảnh hưởng nhất định tới động lực, năng suất và lòng tận tâm của bạn trong công việc. Đam mê chưa chắc đã cần có từ trước mà nó có thể được tạo ra ngay trong quá trình làm việc. Khả năng cống hiến cho công việc của mỗi người có thể tạo ra đam mê, làm nền tảng cho sự nghiệp lâu dài và ổn định. Điều đó chẳng phải tốt hơn sao?