Các chương trình này thật ra là 1 cách
xuất khẩu giáo dục của các nước, họ muốn lấy
tiền và ta muốn có bằng, nên cứ đến hẹn lại lên,
ví dụ 1 số nước họ có chương trình 12 tháng để xong 1 cái master, họ cấp visa đúng 12 tháng. Nên phải về. Hạc yếu cũng
cho về. Cũng vì thế nên dù mình viết sai tè le, mấy
thầy vẫn châm chước cho qua. Kiểu Liên Xô và Đông Âu ngày xưa, viết sai 1 chút chẳng sao, cho qua hết để các
bạn lấy xong cái Phó Tiến Sĩ, về nước để tham gia quánh Mỹ.
Nhóm này thường đã đại hạc ở VN rồi, mới đi làm thạc sĩ ngoại,
hay cử nhân liên thông 2 năm ở
Việt Nam 2 năm ở bển. Kiếm cái Tóp phô 80 hay cái Ai Eo 5.5 trở lên là đi. Thật ra ở bên kia chứ cũng suốt ngày lên mạng
đọc báo Việt Nam. Toàn quan
tâm những gì diễn ra bên dải đất hình chữ S. Thậm chí 1 nhóm đâu cả chục bạn cùng
sang, cùng thuê 1
nhà, cùng hạc 1 trường, 1 lớp. Vào giờ thảo luận tụm nhau
ngồi 1 góc, bày đặt nói
tiếng Anh 1 lúc ông thầy vừa xách đít đi là chuyển qua nói
tiếng Việt cho phẻ. Ở nhà cũng thay nhau nấu bún bò Huế, mắm tôm mắm ruốc kho lên nghi ngút, cũng mở tivi VTV3 qua máy vi tính coi
cười ha hả. Nhóm này về nước thường
thành công vì
văn hóa Việt Nam không
quên mấy. Nên hòa nhập
tốt. Vẫn lái
xe máy chạy ầm ầm, vẫn quan niệm đèn vàng là dấu hiệu tăng tốc trước khi đèn đỏ. Nên
xin việc ngon lành, đi đâu gặp, ai nấy đều nể với
khả năng nói
ngoại ngữ nhanh dù
phát âm hơi giống giống tiếng nước ngoài. Và cũng hay nói, hồi tôi ở bển....( Ông Tổng biên tập
Tony Tèo là 1 ví dụ)
Còn nhóm 4, 5 năm trở lên, thường thì họ sang từ lúc 18 tuổi, hạc cử nhân,
có thể hạc thêm hạc hoài đến tiến sũy. Trải qua
cuộc sống sinh viên, đâu
được 3-4 năm là
bắt đầu hòa nhập với
xã hội bên kia. Sau chục năm thì gần như người bản xứ, chỉ có điều phát âm còn cứng, nghe kỹ vẫn nhận ra, chỉ có nhóm qua trước 15 tuổi thì nói bẻ miệng được y chang như người bản xứ thiệt. Nên nếu muốn
con cái làm việc ở nước ngoài luôn thì cho qua từ lớp 10 là OK. Nhưng đi sớm cũng có bất
lợi là nó hẻm có
tình cảm nhiều với
cha mẹ,
anh em, không có văn hóa Việt như mấy đứa qua sau. Dù sao việc hạc 3 năm cấp 3 ở VN cũng hình thành
tính cách Việt hơn. Nó vẫn
khóc ngon lành khi nghe Cẩm Ly ca bài Ru Lại Câu Hò. Còn thế hệ đi nước ngoài từ nhỏ hay sinh ra ở đó, người ta gọi là thế hệ
chuối,
banana generation, bên trong màu trắng bên ngoài màu vàng, tức màu da thì vàng nhưng
suy nghĩ hành động gì đều y chang người da trắng. Nhóm này
nghe nhạc Tây,
ăn hamburger hay fastfood, không thèm ăn ốc hay
uống nước rau má, mỗi lần kêu tụi nó ăn thì tụi nó chỉ nói give
it a try. Và suy nghĩ
đơn giản, thẳng ruột ngựa kiểu Mỹ trắng, không có
nói móc méo hay thâm thúy như người Tàu hay
người Việt trong nước.
Có anh bạn tên Q, ra đi từ năm 18 tuổi, vừa hạc vừa làm gần 20 năm, không về nước lần nào, kiếm ăn cũng khá và đã là tiến sĩ
kinh tế. Kinh nghiệm
thương trường dạn dày. Gót giày gõ mòn hết ở mọi góc phố
tài chính thế giới. Anh
tự hào về
bản lĩnh kinh doanh và
vốn sống của mình lắm. Cơn
sốt nào cũng trải qua. Bong bóng nào cũng dự đoán được. Bỗng dưng 1 ngày lòng thấy
buồn, muốn đem cục tiền về nước
đầu tư làm ăn, 1 phần cũng vì bên Mỹ giờ cũng khó mần. Gặp anh ở quán phở Lê chỗ
Harvard Square,
Tony nói thôi anh, về
nghỉ ngơi ăn hột vịt lộn ăn ốc cho
vui đi chứ làm cái gì, anh bị chuối hóa
mất rồi, về làm ăn khó lắm. Ảnh trề môi, nói mày cứ
coi thường anh, cái đầu đầy sạn như thế này, anh không ừa ai thì thôi chứ đứa nào lừa được anh.
Nửa đêm anh vừa xuống sân bay, bị ngay 1 thằng taxi nó chém
đẹp. Nó chở từ Tân Sơn Nhất về khách sạn ở Q.
Bình Thạnh mà đâu 3 tiếng
đồng hồ, anh nói sao nó chở tao đi lòng vòng, chở tao đi qua Thủ Thiêm, rồi tới Thủ
Đức, rồi tới Thủ Thừa, Thủ Dầu Một ....toàn Thủ là Thủ. Đầu tiên tao mải coi quê nhà đổi mới thấy thích thú, một hồi tao thấy
sợ.
Nhớ đâu có xa vậy, cái tao bắt đầu thủ ....võ. Lỡ
tâm sự với nó là 20 năm anh chưa về quê và đang đem tiền về nước đầu tư, cũng thêm thắt chút đỉnh kiểu Việt Kiều quen miệng, sợ
nói ít tiền người ta khinh.
Sống ở xứ người lâu năm,
bản năng tồn tại khiến nhiều người hình thành phản xạ nói thêm kiểu mình rất có
trình độ và rất
giàu có. Tony nói cũng may, chứ nó đưa anh ra bãi đất hoang rồi ...thủ tiêu, không thì kéo đồng bọn gái đẹp dàn cảnh mát xa ...thủ zâm là toi đời trai anh rầu. Cuối cùng anh cũng về được khách sạn ở Bình Thạnh với 2 triệu tiền cước. Anh nói, đúng là về VN, mới thật sự là hạc. Anh vốn thích hạc.
Rồi anh tham gia vào
thị trường chứng khoán, quánh lên quánh xuống cắt lỗ chốt lời
khí thế, đòn bẩy đòn biếc gì anh cũng áp dụng, các
định luật quy tắc gì anh cũng lôi ra. Cuối cùng, anh
thất bại cay đắng, nói sao chứng khoán ở xứ mình lạ quá, chưa có trong lịch sử chứng khoán thế giới nên anh
phán đoán hẻm được, nhưng
vui mừng vì có thêm bài hạc. Rồi anh đầu tư mua bất động sản, phân tích
đạo hàm ghê lắm, giá cứ đáy là anh mua, vì đáy rồi sẽ lên theo đồ thị hình sin, ai ngờ ở thị trường của ta có thêm khái niệm "thủng đáy". Hay " phá vỡ đáy cũ, tạo lập đáy mới", rồi nó bất động như chính tên gọi của nó, anh được thêm bài hạc. Số tiền cuối cùng còn lại, anh
hùn hạp làm ăn với ông anh họ, chén chú chén anh thề thề thốt thốt, rồi
tan vỡ, cãi lộn như giặc, không nhìn mặt nhau, anh lại có thêm bài hạc. Sau 2 năm, anh thất thểu trở về nước Mỹ mến thương, với 0 đồng và 1 sấp các bài hạc. Cái mặt méo xẹo, dài như cái bơm và cái quần đùi lò xo tới háng.
May mà còn có cái che thân. Ai biểu 20 năm trời hẻm về nước chi
cha nội!