Bà
mẹ nói tao thích quần áo
Made in Vietnam vô cùng vì đường may sắc sảo. Thằng cu
con chị ấy còn kéo cái đính
Made in Vietnam ở phía sau cổ áo nó
cho Tony coi. Rồi còn đòi mở áo của mẹ nó cho
Tony coi nữa, nhưng mẹ nó mắc cỡ, chỉ nói là áo này cũng của Vietnam may. Hai
mẹ con nói
cười làm Tony
tự hào quá, không ngờ những giọt mồ hôi của công nhân nước mình lại có
thành quả rạng ngời như thế,
được bạn bè quốc tế đón nhận hồ hởi đến thế.
Nếu
bạn lạc vô các cửa hàng quần áo ở khu Times Square ở New York, bạn sẽ thấy
người Mỹ tới mở ra coi, thấy Made In Vietnam bên trong quần áo là yên
tâm, mua ngay.
Việt Nam bây giờ là số 1
thế giới về may
đẹp. Chính vì vậy mà từ vị
trí ngang bằng với Mexico, chúng ta đã có bước nhảy vọt về lượng quần áo cung cấp cho nước Mỹ, doanh số từ 1 tỷ đô năm 2001 đến nay đã hơn 10 tỷ đô, chiếm hơn 11% thị phần. Tương lại khi có hiệp định TPP,
xuất khẩu dệt may của chúng ta
sang Mỹ sẽ kinh khủng nữa, vì thuế suất sẽ là 0% so với mức 17%
bình quân như hiện nay. Khắp nơi trong ngành dệt may của thế giới, người ta râm ran về việc Việt Nam sẽ soán ngôi
Trung Quốc thành quốc gia may cho người Mỹ mặc. Mà nào chỉ có người Mỹ, bao nhiêu người đến Mỹ
du lịch học tập hàng năm, quà họ mua về nhiều nhất chính là quần áo.
"May cho người Mỹ mặc" là một câu slogan mà Tony vừa nghĩ ra, các
doanh nghiệp dệt may Việt Nam
có thể sử dụng để quảng bá tại
thị trường này.
Hiện tại, Trung Quốc chiếm thị phần tới 37% tức khoảng 42 tỷ đô trong miếng
bánh 115 tỷ đô la nhập khẩu quần áo của Mỹ hằng năm, nhưng tỷ lệ này đang giảm dần
do dệt may Trung Quốc không còn
cạnh tranh nữa. Rồi
tương lai việc Việt Nam “may cho thế giới mặc- tailor the world” sẽ trở thành
hiện thực. Năm 2014, kim ngạch xuất khẩu dệt may của nước ta đã đạt mức gần 25 tỷ đô.
Trên một chuyến bay khác đi Srilanka, Tony có quen 2 cô bạn cùng lớp tên Thu và Tuyết. Cả hai đi sang phụ trách
quản lý chất lượng cho một
nhà máy gia công lớn cho
thương hiệu sang chảnh. Hai bạn kể, hai
bạn tốt nghiệp ngành dệt may một trường cao đẳng nghề ở miền Trung. Lúc tập đoàn Nhật nọ tuyển QC (quality control), hai bạn dù
tiếng Anh cũng bập bẹ thôi nhưng
tự tin ứng tuyển. Hai bạn được họ tuyển vô vì chuyên môn về dệt nhuộm đã được học. Một bước
phỏng vấn, hai bạn đã chui tọt vào ngay một tòa
nhà cao tầng ở quận 1, Tp HCM
làm việc trong
ánh mắt ngỡ ngàng lẫn
ghen tụy của bạn học cấp 3, nhiều đứa vô
Sài Gòn học
quản trị kinh doanh, thương mại,
kinh tế, ngoại thương,
ngoại ngữ…nhưng giờ vẫn
thất nghiệp hoặc làm việc gì đó không liên quan đến chương trình học. Hai bạn vô phụ trách việc kiểm hàng trước khi xuất, theo dõi nhà máy may đúng theo mẫu đã gửi, duyệt thì hàng mới được đóng container. Theo chân mấy
đồng nghiệp nước ngoài, nghề dạy nghề nên các bạn càng ngày càng
giỏi. Để nâng cao
trình độ, hai bạn
quyết định bỏ cả chục triệu tức cả tháng
lương vào học một khoa tiếng Anh bên British Council,
đầu tư để bắt
cá lớn. Sau 5 năm làm cho tập đoàn Nhật này, hai bạn xin nghỉ, nộp đơn cho các
công ty Mỹ phụ trách thu mua cả mấy nhà máy ở Cambuchia. Giờ công ty cử bạn qua quản lý và đào tạo cho người Srilanka. Hai bạn nói lương tụi em là lương của người có nghề đó anh, làm ở Mỹ
hay ở bất cứ đâu cũng như nhau vì tụi em
di chuyển rất kinh khủng. Em sang Srilanka 2 tháng sau đó sẽ sang New York họp, rồi triển khai nhà máy ở Myanmar, đi lại như con thoi ở các nước công ty đặt gia công.
Thu nhập tụi em cũng bằng anh làm bên Mỹ (họ
tưởng Tony là Việt Kiều).
Ước mơ hai bạn là sau mười năm làm thơ (ý nói làm thuê, hai bạn vẫn
phát âm nặng), hai bạn sẽ về quơ (quê) ở Phú Yên mở một xí nghiệp may Lady Py-ja-
ma để xuất khẩu (Tony nghe Lay-đi bi-gia-ma tưởng Sama bin la đen nên hết
hồn). Tony tin rằng hai bạn hoàn toàn có thể thực hiện
tốt giấc mơ của mình. Vì các bạn có vốn tích luỹ, có
kiến thức được đào tạo bài bản, có kinh nghiệm làm việc tuyệt vời, có quan hệ quốc tế...chỉ còn chút
may mắn và có
đầu óc quản lý nữa là cất cánh.
Thực tế bây giờ, ở các tập đoàn thương mại lớn của nước ngoài đặt tại Việt Nam, phòng textile luôn đông
nhân viên nhất. Nhiều
văn phòng làm ca đêm để giao dịch với bên Mỹ, Canada. Vị trí phụ trách xuất khẩu mặt hàng này gọi là “garment merchandiser”, ngày xưa toàn dân kinh tế, ngoại thương,
ngoại ngữ...vô làm, toàn mày mò nghề
tự học. Bây giờ họ tuyển toàn dân
tốt nghiệp trường dệt may,
ví dụ như bộ môn dệt may khoa
cơ khí ĐH Bách Khoa, cao đẳng dệt may Vinatex, ĐH dệt may công nghiệp Hà Nội, cao đẳng dệt Nam Định, các trường cao đẳng trung cấp nghề ở các tỉnh. Tiếng Anh các bạn này dù chỉ kha khá chút là nhận vô, đào tạo
ngoại ngữ dù sao cũng dễ hơn đào tạo chuyên môn. Dù sao các bạn cũng đã 3-4 năm phân biệt dệt thoi dệt kim, sợi các loại, phối màu nhuộm vải, đường kim mũi chỉ, thực tế từng
ngồi đạp máy may, từng cắt vải, từng vẽ mẫu trên máy tính ào ào nên nhận vô dễ làm việc lắm.
Ngành dệt may Việt Nam chưa bao giờ đứng trước một
cơ hội lớn đến như vậy.
Các bạn trẻ (nhất là bạn nữ)
yêu thích
thời trang nên
suy nghĩ thật kỹ. Nếu
đam mê, chúng ta nên học chính quy nghề này và học thêm cái tại chức
Anh Văn, hay luyện IELTS trong các trung tâm trong suốt
thời gian học, hoặc
ý chí hơn thì tự học, thì tương lai các bạn đi Mỹ đi châu Âu
đàm phán ký kết hợp đồng như đi chợ. Sau chục năm làm lương Mỹ ngay trên đất Việt, tích luỹ thành những "cô chủ nhỏ", dù là cái xưởng may mặc vài
ba chục công nhân để bán nội địa cũng được. Vì gu
ăn mặc mình sành quá, kinh nghiệm quốc tế quá nên đồ may ra nhìn sang ơi là sang. Nhãn hiệu dệt may Tuyết, dệt may Thu…trông quý phái như hàng hiệu ở Milan thì hỏi ai chịu cho nổi?
Như cái Thu nói với Tony lúc xuống sân bay ở Colombo khi được hỏi về
lời khuyên với các bạn
trẻ: “Trầu quâu
tuổi trẻ là phải có ngờ”. Tony tưởng là
nghi ngờ nên ngạc nhiên trợn tròn mắt
bồ câu 2 mí. Mấy cổ mới nói, ý em là túi tré (tuổi trẻ) phải có ngờ nghiệp chuyên môn.
Tony liền đáp: “Rầu, rầu hiểu rầu. Thâu thâu làm liền. Phải có ngờ phải có ngờ”.
Nhưng mà nghĩ lại, mình đâu có còn là túi tré?