Khi ấy tôi tròn 16 tuổi, công việc bên chiếc máy may cứ thế cuốn tôi vào, những đêm tôi ngủ gà gật bị kim đâm chảy máu. Tôi nhìn các bạn trang lứa mặc áo dài trắng đạp xe trên phố, tôi ước mình cũng được như vậy. Mơ ước lớn nhất lúc đó là sau này tôi được ngồi trong văn phòng máy lạnh, một ước mơ nhỏ bé nhưng thật xa vời.
Tốt nghiệp, tôi
bắt đầu với vị
trí “giúp việc”
cho các phòng ban, trực
điện thoại, photocopy, quét dọn, pha cafe cho khách, mua
đồ ăn trưa cho mọi người…ở một
công ty Hàn Quốc. Sau đó công ty mở rộng thêm lĩnh vực may mặc,
ông chủ xây dựng một
nhà máy lớn ở Củ Chi, trong lúc đang xây dựng, đơn hàng được đưa đi các nhà máy khác gia công. Tôi được ông giao công việc mới, cân đối nguyên phụ liệu, cùng theo dõi
tiến độ, xử lý,
làm việc trực tiếp với các nhà máy cho đến khi hàng được xuất đi, có nhiều lúc chúng tôi trở về nhà 4, 5h sáng.
Khi nhà máy hoàn thành, không còn đưa hàng gia công nữa, tôi hằng ngày đi xe đưa đón xuống Củ Chi phụ trách
nhân sự khoảng 1200 công nhân. Cũng tại đó, tôi gặp người
yêu đầu tiên và cũng là
chồng tôi sau này.
Ngoài công việc trong công ty, tôi còn để dành
tiền mua đất, xây nhà rồi bán lại kiếm lời. Tôi công tác trong ngành may 5 năm nữa thì
lấy chồng. Sau khi sinh em bé, tôi
nghỉ việc và tự
kinh doanh đồ dùng
trẻ sơ sinh của nước ngoài. Lúc đầu công việc khá thuận
lợi, tuy nhiên tỷ giá tiền Việt và USD cứ
thay đổi liên tục. Lúc đó tôi nghĩ mình phải làm một cái gì đó để thu ngoại tệ thay vì phải thanh
toán ngoại tệ cho nước khác.
Thế là tôi quay về quê, lúc này
bạn bè tôi đã lên SG học và ở lại khá nhiều, một số bạn vẫn
sống ở quê và đa phần đều có
cuộc sống khá giả từ cây thanh long. Tôi thấy Thanh long
xuất khẩu bằng đường tiểu ngạch qua TQ là chủ yếu. Tôi thấy mình không nên chọn
con đường này, tôi muốn tìm cho mình hướng đi mới.
Rồi tôi liên lạc với Sở KHCN và được họ cho biết có 1 nhóm
kỹ sư bên ngoài thực hiện đề
tài nước ép Thanh Long trước đó 3 năm,
nghiên cứu xong thì không có đơn vị nào
ứng dụng nên cất trong tủ, cần họ giới thiệu cho. Mọi việc được tiến hành rất nhanh, tôi ký hợp đồng thuê đất trong KCN, thuê thiết kế nhà xưởng, mời đơn vị tư vấn ngành
thực phẩm… Tuy nhiên một
vấn đề lớn đã xảy ra, nhóm nghiên cứu đã tìm cách thoái thác không chuyển giao kỹ thuật ở phút thứ 89, dù các anh ở Sở
cố gắng thuyết phục họ. Tôi lại không phải người được đào tạo ngành chế biến thực phẩm, không hình dung được một cái nồi nấu là gì huống chi cả một dây chuyền thiết bị. Mấy tháng trời, ở Sài Gòn chỗ nào có triển lãm là có mặt tôi, chỗ nào có cung cấp thiết bị, gần xa gì tôi cũng mò tới. Nơi nào cung cấp phụ gia thực phẩm là tôi gọi như bạo động. Song song đó tôi viết
dự án theo mẫu, may nhờ có một người em đã phụ giúp tôi
hoàn thiện dự án để xin tài trợ chương trình sản xuất thử nghiệm. Ngày tôi ra hội đồng
thuyết trình dự án, nhà máy đã sắp hoàn thành phần xây dựng
cơ bản. Hội đồng thấy sự
quyết tâm (và cả
liều lĩnh) của tôi nên đa số đều bỏ phiếu ủng hộ thông qua. Tôi đạt số điểm rất cao và xin được số tiền kỷ lục cho một dự án tại tỉnh
Bình Thuận.
Tôi đi đi lại lại giữa SG – Phan Thiết như
con thoi để hối thúc tiến độ, những đêm thức trắng để nghiền ngẫm quyển tài liệu dày ngàn trang. Sau khi nhà máy hoàn thiện, các thiết bị được đưa về từ từ, tôi nhìn những thiết bị đó như nhìn những cỗ phi thuyền từ hành tinh nào xuất hiện. Rồi những
nhân viên đầu tiên của tôi có mặt. Một bạn chuyên trách về thực phẩm về
hỗ trợ tôi.
Từ đây là chuỗi những
thử thách của tôi bắt đầu. Tôi vật lộn trong nhà máy, việc rửa sạch, chần, tách hạt quay, khuấy trong nồi…tôi và
anh em lao vào nghiên cứu
vận hành, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, có hôm bị các ống hơi nóng phỏng người. Và bao nhiêu nỗi cực khác mà chỉ có người làm sản xuất nói ra mới hiểu.
Rồi vấn đề về nhân sự cũng làm tôi đau đầu nhưng nhờ quyết
tâm của mọi người nên từ từ mọi thứ đều trở nên tốt
đẹp hơn. Thành phẩm có
cái mới để 7 ngày đã nhiễm vi sinh căng phồng, có cái vỡ tung, cái nổ bôm bốp…Mấy tháng trời chúng tôi vật lộn với hàng trăm sự cố, tìm cách khắc phục, thêm cái này, bớt cái kia, bỏ cái nọ, thay mới cái nớ… cuối cùng chúng tôi cũng hoàn thiện được công thức, ra được
sản phẩm hoàn hảo. Tôi mang sản phẩm đặt lên bàn vị lãnh
đạo sở KHCN, tôi thấy trong mắt ông có một sự
vui mừng không giấu được. Đứa em đã âm thầm sát cánh bên tôi, tôi thấy
niềm vui trong mắt nó lấp lánh. Đến nay dường như công thức chế biến đã 100% thay đổi so với công thức nghiên cứu ban đầu.
Đến lúc đưa sản phẩm ra
thị trường, đó là khoảng
thời gian có thể nói là vắt
kiệt sức lực,
tinh thần,
tài chính của tôi và của gia đình. Tôi phải đối mặt với vô vàn
khó khăn để duy trì công việc. Có những lúc tôi muốn
buông tay, rồi tôi lại bừng tỉnh, không cho phép mình
gục ngã. Vì bên cạnh tôi bây giờ có gia đình và những người đã âm thầm ủng hộ. Và hơn hết, sau lưng tôi là hàng ngàn
ánh mắt hồn hậu của
nông dân trồng thanh long ở xứ cát nóng này. Tôi sinh ra ở đây và tôi sẽ phải trả
nợ quê hương bằng tất cả sức lực và
trí tuệ của mình. Rồi hàng ngàn nhà máy sẽ mọc lên trên đất Việt. Những nhà máy chế biến vải ở Bắc Giang, những nhà máy nước bưởi thanh trà ở Huế, những nhà máy sô-cô-la ở Tây Nguyên, những nhà máy thủy sản ở Tây Nam Bộ…Nếu có lời nhắn nhủ, nếu bạn có chút
tài năng và
ý chí, bạn hãy
khởi nghiệp sản xuất cho quê hương bạn. Cứ gõ đi, cửa sẽ mở.
Tôi chỉ là người
con gái bé nhỏ, xuất phát điểm từ một cô công dân dệt may ở quê
nghèo, tôi đã làm được một nhà máy lớn và góp phần giúp nông sản quê hương tôi không bị thương lái
Trung Quốc ép giá. Tôi đã làm được, thì các bạn ơi, tại sao các bạn lại không?”