Trong những năm đầu 90,
kinh tế xã hội Thái Lan giống nước mình bây giờ, phần lớn hạc sinh thi vào kinh tế,
tài chính. Hai đứa đầu của anh Khổm, 1 đứa
quản trị kinh doanh, 1 đứa kinh tế đối ngoại. Rồi như kịch bản của 1 gia đình khá giả,
tốt nghiệp xong, 1 đứa qua Anh, 1 đứa qua Úc lấy bằng thạc sĩ
MBA. Rồi về nước phụ
cha phụ
mẹ. May mà có cái
công ty của gia đình. Lấy thạc sĩ ở 2 quốc gia nói
tiếng Anh, nhưng tiếng Anh 2 đứa lại
bình thường vô cùng. Hai đứa nó qua
hãng Phượng Tím, các
bạn từ tiếp tân đến
tài xế của
Tony đưa đi chơi
mua sắm,
nói tiếng Anh như gió, tụi nó
nể phục lắm. Có gì đâu, cứ chiều chiều các bạn
ngồi xóa mù
ngoại ngữ, đứa biết 3 chữ chỉ
cho đứa biết 2 chữ.
Tony chả quan
tâm bằng cấp của đứa nào, miễn thấy
chịu khó làm việc sẵn sàng
lao động chân tay dù có
trình độ ĐH cao đẳng, tính tình
dễ thương lanh
lợi... là nhận vô đào tạo, xách giỏ đi nước ngoài
đàm phán nhoay nhoáy. Những bạn làm
giỏi nhất trong khối
quản lý đều
tốt nghiệp từ các ĐH tỉnh như Đà Lạt, Vinh, Cần Thơ, Quy Nhơn,
Đà Nẵng, An Giang...cứ đào tạo 6 tháng rồi dùng là
được hết. Còn khối sản xuất thì tốt nghiệp các trung cấp nghề, cao đẳng nghề...Nếu để
đánh giá thì phải nói là vô cùng tuyệt vời với nguồn lao động này.
Trở lại chuyện anh Khổm.
Vợ chồng anh từ dưới quê đi lên xây dựng
sự nghiệp ở Băng Cốc xong, muốn
con cái có
tương lai nên cho vô toàn trường chuyên lớp chọn, bên Thái gọi là trường tư, tốn
tiền ghê lắm. Kiểu cấp 1
Lương Đình Của, cấp 2 Trần Văn
Ơn, cấp 3 Lê Hồng Phong, cấp 4 Bách Khoa Kinh Tế, toàn lựa trường ngon ở thành phố lớn. Nhưng
ra trường thì chìm lỉm, không còn chút dấu ấn gì
xứng đáng với sự
đầu tư ấy. Đứa nào vô công ty đa quốc gia làm lương 2000 đô/tháng là
tự hào ghê lắm,
thời gian còn lại chỉ
quan tâm đến áo hiệu quần hiệu, bữa này chỗ này
sale off, tour
du lịch nước kia đang hạ giá rồi tíu tít nhau đi chơi. Nền kinh tế Thái Lan cứ giẫm chân tại chỗ, toàn gia công cho nước ngoài suốt 1 thời gian dài. Một thế hệ
con nhà thành phố khá giả, chẳng có
động lực gì
phấn đấu. Mọi thứ có sẵn, trường ngon, giáo sư xịn, bạn giỏi,
cơ sở
vật chất đầy đủ...lại làm
mất khả năng tự mày mò
vươn lên, đầu vào
tưởng là ngon nhưng đầu ra
bình thường. Mặc dù 2 đứa nó cũng
hòa đồng và
lễ phép, nhưng nói chung nhạt nhoà.
Đến cậu út, anh Khổm
thay đổi hướng nghiệp. Cho nó hạc kỹ thuật trước, sau này mới hạc quản trị để trở thành nhà kỹ trị, vì đứa út này biết vượt
sướng. Anh
thuyết phục nó hạc nông lâm. Nó đầu tiên không chịu, nói dơ dáy đất cát, nắng nôi cực
khổ, ai chẳng muốn sướng tấm thân với việc ngồi
máy lạnh văn phòng? Nhưng sau 1 năm, nó tự nhiên
đam mê, khoác áo blouse vào phòng thí nghiệm trồng cây mới này, cấy tế bào kia, rồi đem ra thực địa xem nó lớn lên, ra hoa kết trái như thế nào...vô cùng vô cùng
thú vị.
Tốt nghiệp xong, nó
sang trường Fresno ở Cali
học thạc sĩ quản lý
nông nghiệp. Trường này qua trường Nông Lâm Thái Lan tuyển, nhận hết cả lớp nó, cho hạc bổng hết, trừ mấy đứa dốt tiếng Anh. Qua được 3 tháng là tụi nó
bắt đầu để dành được tiền, đi phụ
thầy cô, đi hái nho hái
táo, nuôi giấm
hay làm
hướng dẫn viên cho khách Thái tham quan công viên Yosemite bên cạnh. Các tổ chức quốc tế như FAO ( tổ chức lương nông
thế giới), FDA ( tổ chức quản lý
an toàn thực phẩm), các tập đoàn như Monsanto, Bayer, Dow Chemical, Syngenta, BASF…. đến đặt cọc trước, giành giật
sinh viên thấy bắt mệt. Vì cậu Út được FDA tuyển, đưa đi đào tạo thêm rồi về phụ trách FDA Thailand, chuyên kiểm nghiệm các lô hàng trái cây
xuất khẩu. Nhờ một thế hệ những người Thái
trẻ giỏi giang như vầy, mà trái cây Thailand đi vô được hầu hết mọi siêu thị trên thế giới. Riêng xuất khẩu cho
Trung Quốc hoa
quả nhiệt đới như sầu riêng, chôm chôm, măng cụt…với
nhu cầu khổng lồ cũng đem lại cho
nông dân Thái sự
giàu có tột bậc. Thế hệ cậu Út còn hạc hóa chất, cơ khí, máy móc,
xe hơi, điện tử....mặc dù hạc kỹ thuật nhưng đứa nào đứa nấy tiếng Anh giỏi nên vô mấy hãng nước ngoài làm hết. Đâu 5-10 năm là
có thể ra riêng tự sản xuất một cái gì đó
Made in Thailand, vì tiếng Anh giỏi nên ra
tiếp thị bên ngoài, người ta mua ào ào. Cả thế giới ớn hàng Trung Quốc quá mà tìm miết mới có một nước giá cả cao hơn Trung Quốc 1 chút mà
chất lượng hơn hẳn, đó là Thái. Một thế hệ cậu Út góp phần xây dựng nền công nghiệp sản xuất Thái Lan hùng mạnh số 1 Đông Nam Á và thứ 10 thế giới về sản xuất
xe hơi, tốp 5 thế giới về điện từ, đồ gia dụng, máy tính đồ chơi... Du lịch cũng mạnh, nông nghiệp cũng mạnh, giờ công nghiệp cũng mạnh nữa thì dân Thái ngày càng sung túc.
Cậu Út nói với Tony,
bạn bè nông lâm của em nhìn lại 10 năm ra trường đều
thành đạt cả. Đứa được giữ lại làm giảng viên, đứa làm việc mấy tổ chức quốc tế, đứa tự mua đất trồng trọt chăn nuôi. Đứa nào cũng
triệu phú đô la trở lên, đời
sống hết sức phong lưu vì có một
tuổi trẻ chấp nhận lấm lem dầu mỡ trong các nhà máy, đất cát ngoài đồng... Chứ hẻm có sức dài vai rộng mà mặc quần tây đóng thùng,
ôm cái
laptop ngồi quán
cà phê Starbucks chat chit ở Băng Cốc chờ ngân hàng này, công ty kia tuyển thì vác đơn đến,
nói chuyện toàn chuyện vĩ mô trên mây.
Tự nhiên ngồi nghĩ, nếu bây giờ mà 18 tuổi, Tony chắc chắn sẽ chọn hạc kỹ thuật như
kỹ sư trồng trọt ( sẽ chọn ĐH Nông Lâm Huế hay Nông Lâm Thái Nguyên), hoặc có thể làm kỹ sư nuôi trồng Thuỷ Sản (ở ĐH Nha Trang). Ở các trường tỉnh nói chung, không chen chúc lên thành phố lớn làm gì,
mục đích dài hạn là học bên Tây bên Mỹ chứ
Sài Gòn Hà Nội
ăn thua gì.
Ở các trường tỉnh,
học sinh giỏi chê không học thì mình học,
cơ hội lớn cho mình vì tỷ lệ sinh viên
giỏi tiếng Anh không nhiều, mình
chăm chỉ cày tiếng Anh lấy cái IELTS 7.0 cộng thêm vài bài báo quốc tế hay vài công trình
nghiên cứu khoa học đứng tên chung với các thầy cô trong trường là có thể vi vu ở trời Tây học cao lên nữa
miễn phí. Có thể là quản lý nông nghiệp, quản lý thuỷ sản, hay cũng có thể là MBA. Trở thành 1 nhà kỹ trị vẫn có gì đó thú vị hơn. Quan niệm riêng của Tony là như vậy.
Nếu Tony 18 tuổi. Ối chà chà, với gương mặt thanh tú như vầy, có khi lại đi đóng
phim ca nhạc
cạnh tranh với K-Pop của
Hàn Quốc cũng nên.
18 tuổi 18 tuổi....
P/S:
nếu đã quyết tâm chọn ngay từ đầu học kinh tế, luật,....thì vẫn cứ tiếp tục. Còn nếu bạn vẫn phân vân học kinh tế hay kỹ thuật thì có thể chọn kỹ thuật trước, kinh tế có thể học sau vì dễ. Nhưng rất khó cho chiều ngược lại.
- Chuyện chọn trường
- Chuyện ở Mumbai
- Chuyện ở Davao