Tony
động viên bạn về quê sản xuất mứt trái cây. Bạn về, tách riêng ½ diện tích
nhà để làm xưởng, liên hệ với vùng
nguyên liệu, thiết kế bao bì nhãn hiệu, tìm kiếm chỗ mua máy móc xong xuôi, chạy những mẻ đầu tiên để đem đi
tiếp thị. Từng bước trở thành
ông chủ nhỏ, chạm 1 tay vô
ước mơ cuộc đời mình. Ước
mơ thì ai cũng có, nhưng chỉ có số ít là làm, số còn lại
ngồi nói có cái miệng không đó mệt quá.
Các bạn trẻ cũng theo dõi trên FB, coi ai có
sự nghiệp gì không, có
thành tựu gì không thì mới
Tony kêu nó vô nhà
uống nước, nó nói thôi đứng ngoài trình bày cũng
được. Nó nói con vướng phải
vấn đề MÁY MÓC, Tony nói thôi con đi về đi. Bữa nào rảnh, dượng lên page chỉ cho, chỉ sỉ chứ không chỉ lẻ mắc công quá.
Về máy móc, nếu
MUA NGUYÊN DÀN MÁY chỉ để làm mẫu chào hàng, thì rất
rủi ro, vì chưa chắc mẫu đó được
thị trường chấp nhận. Mình có liên hệ các trường ĐH cao đẳng như BK, Tôn
Đức Thắng, Cần Thơ,
Tiền Giang, Hutech, công nghiệp... hoặc bất cứ trường nào gần nhất mà có khoa
CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM. Phòng thí nghiệm ở đó đều có tủ sấy, tủ đông, tủ hấp, trích ly, cân đo đong đếm hút chân không, hóa chất bảo quản hay cái gì cũng có…chỉ là không sản xuất quy mô lớn được thôi. Hoặc là nhờ các
công ty trong ngành, cái này phải làm quen với bộ phận sản xuất các nhà máy,
thuyết phục người ta. Cứ gõ cửa. Làm
ăn là không ngại. Ngại,
tự ái, mắc cỡ,
sĩ diện, háo danh,
hoang phí tiền…đều không có trong từ điển của người làm ăn.
Hồi
mới ra trường, Tony quen mối sản xuất dầu chiết xuất từ cây tràm (dùng cho
phụ nữ mới sinh rất
tốt), viết mail giới thiệu chào hàng, bên Nhật thích thú đòi xem mẫu. Nhưng VN mình sản xuất thủ công còn tạp chất, chắc chắn không
xuất khẩu được nên Tony mới liên hệ công ty dược phẩm gì trên đường Cách Mạng Tháng Tám, nó đồng ý làm 10 lít, cấp cho bảng phân tích (certificate of analysis) luôn, có giấy này mới gửi DHL qua bên Nhật được. Khách thấy OK nên qua đặt hàng
khí thế, sau này tụi Nhật đem máy móc rồi qua sản xuất luôn dưới Long An, họ mời Tony về làm giám đốc nhưng Tony không có nhận lời vì mắc đi
Harvard hạc. Tony
từ chối làm tụi nó
khóc quá trời (khóc bằng tiếng Nhật).
Lúc
hãng Phượng Tím mới ra đời, Tony cũng đi gia công. Tony cả ngày ngồi ở các phòng thí nghiệm các nhà máy nhờ nó làm cả chục mẫu…rồi mang đi hội chợ chào hàng. Mình về làm tới làm lui cả chục lần họ mới OK, rồi mới đặt đơn hàng thử nghiệm gọi là trial order, chỉ có 1-2 container thôi, mình nào dám
đầu tư máy móc. Trong khi các nhà máy có chạy hết công suất đâu, mình đem công thức, bao bì của mình tới, kêu họ sản xuất cho mình lúc họ rảnh rỗi. Họ cũng phải trả
lương công nhân bao nhiêu đó/tháng, nên có
việc làm thêm cho
anh em, họ còn mừng. Sau này khi đơn hàng lớn rồi, thì mình mới
tự lập xưởng sản xuất, gia công mãi như thế không
chủ động được, vì mình chỉ là con nuôi, họ phải ưu tiên con đẻ của họ. Gia công như thế này gọi là OEM, nhiều bạn cũng qua
Trung Quốc gia công,
ví dụ
Smartphone, bên
Thâm Quyến sản xuất mọi mẫu mã, ai muốn gia công ghi tên
Tèo Mobile, Tí Mobile gì nó cũng làm, nhưng giai đoạn đầu thì được, chứ làm ăn
ổn định rồi mà phụ thuộc người ta
nguy hiểm lắm.
Về mặt bằng sản xuất, đầu tiên thì tự quy mô ở nhà, cái máy nhỏ nhỏ đóng gói, hơ
lửa dán keo lại cũng được. Hồi năm 2 ĐH, Tony về Cửa Bé, đi 1 vòng coi nhà nào có nước mắm ngon, lên chi cục đo lường
chất lượng Khánh Hòa đăng ký nhãn hiệu “nước mắm Tony Cocky” xong, đem vô
Sài Gòn bán. Tony mò lên nhà máy Ngọc
Nghĩa trên khu CN Tân
Bình mua chai, nó có bán lẻ. Cứ
cuối tuần, ngoài Nha Trang gửi vô 10 can 200 lít, Tony ngồi sớt ra chai, dán nhãn rồi đi bán cho các cửa hàng tạp hóa khu vực phường 13 Bình Thạnh. Người ta góp ý là chai nước mắm phải cái màng phủ trên cái nắp, nếu không, nhìn không
an toàn. Hồi đó làm gì có
internet mà tìm kiếm. Tony mò xuống Chợ Lớn
mất mấy
ngày mới tìm ra
cơ sở sản xuất MÀNG CO, lao vô tìm hiểu. Người ta hướng dẫn dùng cái mấy sấy tóc, trùm màng co vào đầu chai và sấy 1 cái là nó
ôm cái nắp chai ngay.
Tony cứ buổi nào lên trường thì thôi, bữa nào ở nhà là đi tiếp thị rồi giao nước mắm, rồi 4-5h chiều là thay đồ lên thư viện
học đến 8h đêm mới về. Mấy năm ăn học cũng nhờ cái nước mắm này và nhiều
business khác nữa nên
sống hết sức phong lưu,
tốt nghiệp vẫn loại
giỏi như ai. Yên
tâm đứa
ham làm thì nó cũng ham học. Ngày
chuẩn bị ra trường, Tony tặng cái business nước mắm cho thằng Tú, một đứa ở cùng nhà trọ, dân Bà Rịa, vì thấy nó
tử tế trung thực. Tony hướng dẫn nó cách sản xuất xong, dắt nó đi 1 vòng thăm
khách hàng, nói các cô các chú ơi, con học xong rồi, con chuẩn bị vô mấy tập đoàn đa quốc gia làm rồi, hoặc con sẽ mở cơ sở sản xuất ở quê, hoặc
có thể đi Tây
làm việc hay học lên nữa. Thằng em này thế con, có gì cô chú
giúp đỡ nó nhen. Thằng Tú cũng làm y chang Tony vậy, nhưng nguồn nước mắm là từ dưới
Lộc An Bà Rịa. Khi nó ra trường nó lại chuyển cho 1 đứa khác làm. Vì Tony dặn phải
hào sảng, không được tủn mủn kiểu "thà dẹp chứ không cho" của mấy đứa
tiểu nông rẻ tiền, chả muốn ai
giàu có cả, không hiểu tại sao lại có lối
suy nghĩ đó.
18 tuổi rồi.
Trưởng thành rồi. Sinh học cơ thể đã có thể sinh sản rồi thì phải có
khả năng tự kiếm mồi. Sao cứ há miệng ra xin chim
cha chim
mẹ đút vậy. Một số chim cha chim mẹ vẫn
mù quáng cần mần tha mồi về cho nó, không biết rằng việc này nguy hại vô cùng, làm tàn tật hoá chim non,
lười biếng hoá thế hệ sau vì chúng nó sẽ không biết bay, không biết tự kiếm mồi để ăn. Rồi mình
già mình
chết, nó cũng chết
đói theo.
Thời
đi học, Tony rất
ghét mấy đứa
sinh viên hát ê a “bạn tôi, sáng nhịn ăn, lên giảng đường” rồi nói sinh viên tụi mình tội nghiệp. Tội gì. Sức dài vai rộng,
trí tuệ có mà nhịn đói? Sao không đi phụ
giữ xe hay
phục vụ quán ăn?
Người ham
lao động thì mắc mớ gì phải nhịn, cứ phở bò phở
gà quất tới.