Tôi không cần tiền; nhưng tất cả những gì tôi yêu đều cần tiền
1.
Người Việt Nam, nhất là
giới trẻ luôn nghĩ kiếm tiền là yếu tố hết sức quan trọng. Thực ra vấn đề quan trọng hơn mà họ
quên là tìm cho mình một
công việc mà họ
đam mê, hứng thú cả đời. Chăm chú vào việc kiếm tiền thay vì đóng góp,
sáng tạo để tạo nên
giá trị gia tăng cho
sản phẩm sẽ dễ dàng lệch hướng và thiệt hại lớn lao về lâu dài.
2. Những người kiếm tiền vĩ đại trên thế giới như Bill Gate của
Microsoft,
Mark Zuckerberg của
Facebook,
Steve Jobs của
Apple… đều là những người dám
theo đuổi sở thích của mình. Tiền không phải là cái đầu tiên họ kiếm. Nếu quan
tâm đến tiền đầu tiên thì có lẽ Bill Gate đã ở lại
Harvard,
học hành đàng hoàng, kiếm cho mình một tấm bằng lận lưng thay vì bỏ trường, lêu bêu ra ngoài, làm ra một sản phẩm mà không biết ai sẽ sử dụng. Đó là một cuộc phiêu lưu, nhưng những người như thế dám
sống vì đam mê của mình.
4. Muốn kiếm tiền thì phải có sản phẩm, và sản phẩm phải có sự
khác biệt, sáng tạo. Quán xá mọc lên ngày càng nhiều, nhưng điều đó chẳng nói lên rằng người ta có
xu hướng chuyển
sang kiếm tiền một cách
độc lập thay vì đi làm thuê. Thực ra, nó lại thể hiện một xu hướng mà mọi người
hay gọi là “bầy đàn” rõ nét hơn. Thấy người này mở quán nhậu kiểu này, người khác cũng ra; thấy người ta mở quán
cà phê kiểu kia thì mình cũng có… Nhiều chủ
doanh nghiệp cũng làm thế, để rồi khi gặp phải sự
cạnh tranh khốc liệt, họ đem giá ra làm mồi nhử.
5. Ở Việt Nam, mà
thực tế ở nơi khác trên thế giới cũng thế, cũng có nhiều người thích kiếm tiền nhanh chóng thay vì phải nhặt nhạnh, tích góp từng đồng. Nói điều này bỗng liên
tưởng đến chuyện bia trên
xe rớt ra, mọi người nhảy vào, ai hốt
được bao nhiêu thì hốt. Trước đây,
tài chính và bất động sản là những chỗ dễ kiếm
ăn. Ai cũng muốn nhanh chân để kiếm tiền. Sau một
thời gian, những lĩnh vực này không còn dễ kiếm tiền nữa, họ phải tự
thay đổi.
6. Nói đến cách kiếm tiền độc lập, ở những nền văn hoá như Anh, Mỹ thì người ta thích độc lập hơn, nhưng ở những nền văn hoá như
Tây Ban Nha hay Việt Nam thì người ta cảm thấy thoả mãn với việc đi làm thuê, vì nó cứ
bình bình, ít
rủi ro. Đối với Việt Nam, lối
tư duy bao cấp, cơ chế xin cho khiến người ta ngại nghĩ đến những gì mới, lạ.
7. Thế giới,
thị trường,
công nghệ… thay đổi. Không sáng tạo, không đổi mới thì không cạnh tranh được. Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ siết chặt vấn đề bản
quyền. Những chuyện “cắt dán” (copy & paste) sẽ không còn dễ dàng như trước.
Nông dân cũng phải nghĩ đến việc áp dụng công nghệ, sử dụng
tài nguyên
hiệu quả hơn để
tồn tại, vì sản phẩm
nông nghiệp giá rẻ các nước sẽ được nhập vào, cạnh tranh sẽ quyết liệt.
Mục tiêu kiếm tiền là để xài tiền, bây giờ hoặc mai sau, không phải để chôn cất trong mộ sâu.
1. Người Việt Nam vẫn còn bị tính
sĩ diện rất cao. Đôi khi người ta xài tiền không phải vì
nhu cầu, nhưng là để
khoe khoang, phô trương. Tuy nhiên, lần lần rồi họ cũng nhận thấy không ai
quan tâm, nên sẽ phải thay đổi.
2. Những người giầu nhất thế giới có cả va-li tiền, nhưng cần gì thì họ xài cái đó, chứng không phải thấy người khác có BMW, Mercedes hay Lexus thì mình cũng phải có một chiếc.
Trước đây
người Nhật rất chuộng hàng hiệu, nhưng giờ họ cũng ít quan tâm. Giờ thì
Trung Quốc là thị trường hàng hiệu số một. Nhất là những người vừa mới giầu lên, họ rất muốn chứng tỏ cho người khác biết. Vì thế mới có câu chuyện một người ViệtNamđặt mua chiếc giường với giá 175.000 USD. Tính phô trương này sẽ thay đổi, nhưng chắc phải
mất 10 hay 20 năm nữa.
3. Ở nhiều nước, muốn sĩ diện cũng khó. Các hãng thẻ
tín dụng khi cấp hạn mức đều thẩm định kỹ càng;
thu nhập của anh bao nhiêu, hiện đang có món
nợ nào không… Ở Việt Nam, người ta
có thể vay mượn dễ dàng: vay ngân hàng, mượn
bạn bè,
người thân, vay chợ đen…
5.
Kinh tế khó khăn, muốn xài nhiều cũng khó. Những ngày Tết mà nhiều cửa hiệu vẫn vắng. Những người kiếm tiền
vất vả, khó khăn, không phải được ai cho sẽ xài tiền
cẩn thận hơn. Còn nông dân đầu tắt mặt tối thì cũng chẳng có giờ để suy nghĩ, làm tới đâu xài tới đó, thiếu thì vay mượn.
6. Thực ra, xài tiền là một
hình thức hưởng thụ những trái
quả mình đã vun trống. Có sự hưởng thụ ngắn hạn, ngay lập tức…Không gì sai trái vì tính con người luôn có chất bốc đồng, vung tay đại để thoả mãn sự thôi thúc từ
tiềm thức. Có sự hưởng thụ lâu dài,
bền vững…như một căn nhà cho gia đình, một
giáo dục cho
con cái, một kỹ năng cho
sự nghiệp. Cái nào cũng phải
trả giá…nhưng
sợ nhất là khi mình vẫn lao đầu vào những hưởng thụ mà giá phải trả …quá cao, quá
nguy hiểm (tù tội,
nợ nần, phá sản…)
7. Luôn ghi trong tâm là phần lớn
đám đông…thích xài những đồng tiền mình không có, thu mua những thứ mình không cần, để tạo
ấn tượng cho những người mình không thích…
(Theo Alan Phan)